Tiết 51: Hệ thần kinh sinh dưỡng - Đỗ Văn Kiên

Trường THCS Thanh BìnhTrường THCS Thanh BìnhBÀI GIẢNG SINH HỌC 8Người thực hiện: Đỗ Văn KiênNhiệt liệt chào mừng các thầy, cô giáo về dự tiết học với lớp 8A Kiểm tra bài cũEm hãy phân biệt hệ thần kinh vận động và hệ thân kinh sinh dưỡng?Đáp án- Hệ thần kinh vận động: điều khiển các hoạt động của cơ vân ( cơ xương ) – là hoạt động có ý thức.- Hệ thần kinh sinh dưỡng: điều khiển các hoạt động của nội quan, là hoạt động không có ý thức.Tiết 51: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNGI. Cung phản xạ sinh dưỡng:A. Cung phản xạ vận độngB. Cung phản xạ sinh dưỡngRễ sauRễ sauDa Cơ Sừng sauRÔ tr­ícH48.1.Cung phản xạRễ sauRễ sauDa Cơ Sừng sauA. Cung phản xạ vận độngB. Cung phản xạ sinh dưỡngRÔ tr­ícI. Cung phản xạ sinh dưỡng:Em hãy mô tả đường đi của xung thần kinh ở cung phản xạ vận động?Tr¶ lêi: C¬ quan thô c¶m (da) tiÕp nhËn kÝch thÝch sÏ ph¸t xung thÇn kinh theo d©y thÇn kinh h­íng t©m qua, sõng sau ®Õn trung ­¬ng thÇn kinh ph©n tÝch råi ph¸t xung thÇn kinh qua rÔ tr­íc theo d©y thÇn kinh li t©m ®Ó tr¶ lêi kÝch thÝch ë c¬.Rễ trướcRễ sauHạch thần kinhDa RuộtCơ A. Cung phản xạ vận độngB. Cung phản xạ sinh dưỡngSõng bªnI. Cung phản xạ sinh dưỡng:Em h·y m« t¶ ®­êng ®i cña xung thÇn kinh ë cung ph¶n x¹ sinh d­ìng?Tr¶ lêi: Ruét co bãp ph¸t xung thÇn kinh theo d©y thÇn kinh h­íng t©m tíi sõng bªn cña tuû sèng ph©n tÝch råi ph¸t xung thÇn kinh ®i tíi c¸c h¹ch giao c¶m vµ theo d©y thÇn kinh li t©m tr¶ lêi kÝch thÝch lµm gi¶m nhu ®éng ruét.Sợi cảm giácSîi tr­íc h¹chH¹ch ®èi giao c¶mSîi h¹ch sauD©y phÕ vÞH48.2:Cung ph¶n x¹ ®iÒu hoµ ho¹t ®éng cña timThô quan ¸p lùcI. Cung phản xạ sinh dưỡng:Em h·y m« t¶ ®­êng ®i cña xung thÇn kinh trong cung ph¶n x¹ ®iÒu hoµ ho¹t ®éng cña tim? Tr¶ lêi: Tõ thô quan ¸p lùc ph¸t xung thÇn kinh c¶m gi¸c theo sîi c¶m gi¸c vÒ trung t©m thÇn kinh ë trô n·o (hµnh tuû), tõ ®©y ph¸t xung thÇn kinh theo d©y phÕ vÞ qua sîi tr­íc h¹ch tíi h¹ch ®èi giao c¶m qua sîi sau h¹ch tíi tim lµm gi¶m nhÞp tim.RÔ sauSõng sauSõng tr­ícRÔ tr­ícLç tuûC¬RuétH¹ch giao c¶mSõng bªnRÔ sauDaH48.1: Cung ph¶n x¹Thô quan ¸p lùcSîi c¶m gi¸cD©y phÕ vÞSîi tr­íc h¹chH¹ch ®èi giao c¶mSîi sau h¹chH48.2:Cung ph¶n x¹ ®iÒu hoµ ho¹t ®éng cña timI. Cung phản xạ sinh dưỡng:Hoàn thành phiếu học tập sau:So sánh cung phản xạ vận động và cung phản xạ sinh dưỡngCác bộ phậnCung PX vận độngCung PX sinh dưỡngTrung ương phản xạ(Trung ương TK)Thần kinh ngoại biênĐường hướng tâmĐường li tâmHạch thần kinhChức năngNằm ở đại não và sừng sau của tủy sốngNằm ở trụ não và sừng bên của tủy sốngTừ cơ quan thụ cảm trung ươngTừ cơ quan thụ cảmtrung ươngĐến thẳng cơ quan phản ứngQua : sợi trước hạch, sợi sau hạch hoặc qua hạch giao cảmKhông CóĐiều khiển hoạt động của cơ vân, cơ xương( có ý thức)Điều khiển hoạt động của nội quan( không có ý thức)II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng:I. Cung phản xạ sinh dưỡng:Hệ thần kinh dinh dưỡng gồm những bộ phân nào?- Gồm: + trung ương thần kinh nằm ở trụ não và sừng bên của tủy sống + Ngoại biên: dây thần kinh và hạch thần kinh B. Ph©n hÖ ®èi giao c¶mA. Ph©n hÖ giao c¶mSợi hạch sauSợi hạch sauSợi trước hạchTrung ương đối giao cảmSợi trước hạchChuỗi hạch giao cảmH48.3: Hệ thần kinh sinh dưỡngHệ thần kinh dinh dưỡng gồm mấy phân hệ? Đó là những phân hệ nào?- 2 phân hệ: Phân hệ giao cảm, Phân hệ đối giao cảmCấu tạoPhân hệ giao cảmPhân hệ đối giao cảmTrung ươngNgoại biên gồm: - Hạch thần kinh(nơi chuyển tiếpnơron) + Nơron trước hạch(sợi trục có bao miêlin) + Nơron sau hạch(không có bao miêlin)Các nhân xám ở sừng bên tủy sống(đốt tủy ngực I đến đốt tủy thắt lưng III)Các nhân xám ở trụ não và đọan cùng tủy sốngChuỗi hạch nằm gần cột sống 9( chuçi h¹ch giao c¶m)xa cơ quan phụ tráchHạch nằm gần cơ quan phụ tráchSợi trục ngắnSợi trục dàiSợi trục dàiSợi trục ngắnBảng 48.1: Sự khác nhau về cấu tạo phân hệ giao cảm và phân hệ đối giao cảmI. Cung phản xạ sinh dưỡng:II. Cấu tạo của hệ thần sinh dưỡng:III. Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng: Các phân hệTác động lênGiao cảmĐối giao cảmTimPhổiRuộtMạch máu ruộtMạch máu đến cơMạch máu daTuyến nước bọtĐồng tửCơ bóng đáiTăng lực và nhịp coDãn phế quản nhỏGiảm nhu độngCoDãnCoGiảm tiếtCoDãnGiảm lực và nhịpCo phế quản nhỏTăng nhu dộngDãnCoDãnTăng tiếtDãnCoChức năng của phân hệ giao cảm và đối giao cảmI. Cung phản xạ sinh dưỡng:II. Cấu tạo của hệ thần sinh dưỡng:III. Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng:Em có nhận xét gì về chức năng của hệ thần kinh giao cảm và đối giao cảm?-Phân hệ giao cảm và đối giao cảm có tác dụng đối lập nhau đối với các hoạt động của cơ quan sinh dưỡngTác dụng đó có ý nghĩa gì đối với đời sống?- Nhờ tác dụng đó mà hệ thần kinh sinh dưỡng điều hòa được hoạt động của nội quan để cơ thể hoạt động nhịp nhàng.LuyÖn tËpH·y chon c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt:1.Trung ­¬ng cña thÇn kinh giao c¶m n»m ë:A.Tuû sèng.B. Hµnh n·oC.TiÓu n·oD. N·o trung gian12345HÕtGiê2.T¸c dông cña thÇn kinh ®èi giao c¶m lµ: G©y t¨ng lùc co tim. G©y d·n m¹ch m¸u da. Lµm gi¶m tiÕt n­íc bät G©y d·n m¹ch m¸u ®Õn c¬.12345HÕtGiêA B C D3. T¸c dông cña thÇn kinh giao c¶m lµ:A. Lµm gi¶m nhÞp tim.B. G©y co c¬ bãng ®¸i.C. G©y co ®ång tö.D. G©y d·n m¹ch m¸u ruét.12345HÕt giê4. §Æc ®iÓm cña h¹ch thÇn kinh giao c¶m lµ:A. n»m ngay trong trung ­¬ng thÇn kinh.B. N»m gÇn trung ­¬ng.C. N»m c¹nh c¬ quan mµ nã ®iÒu khiÓn.D. N»m rÊt xa c¬ quan mµ nã ®iÒu khiÓn.12345HÕtGiêRÔ sauSõng sauSõng tr­ícRÔ tr­ícLç tuûC¬RuétH¹ch giao c¶mSõng bªnRÔ sauDaH48.1: Cung ph¶n x¹Thô quan ¸p lùcSîi c¶m gi¸cD©y phÕ vÞSîi tr­íc h¹chH¹ch ®èi giao c¶mSîi sau h¹chH48.2:Cung ph¶n x¹ ®iÒu hoµ ho¹t ®éng cña timB. Ph©n hÖ ®èi giao c¶mA. Ph©n hÖ giao c¶mSợi hạch sauSợi hạch sauSợi trước hạchTrung ương đối giao cảmSợi trước hạchChuỗi hạch giao cảmH48.3: Hệ thần kinh sinh dưỡng Các phân hệTác động lênGiao cảmĐối giao cảmDẫn truyền máuHưng phấn của timMạch máu ở phổiCơ thực quảnCơ tâm vịCơ dạ dàyCơ môn vịCơ trực tràngCơ phế quảnTuyến ở dạ dàyTuyến ngoại tiếtMạch ở daLàm tăng Làm tăng GiãnGiãnCo Giảm co bóp Co GiãnGiãnGiảm bài tiết dịch vịGiảm bài tiết dịch tụyCo mạchLàm giảmLàm giảmCoCoGiãnTăng co bópGiãnCoCoTăng bài tiết dịch vịTăng bài tiết dịch tụyGiãn mạch