Bài 12: Sự nổi

BÀI 12 : SỰ NỔI
 MỤC TIÊU :
Kiến thức :
Giải thích được khi nào vật nổi, vật chìm, vật lơ lửng.
Nêu được điều kiện nổi của vật
Giải thích được các hiện tượng vật nổi thường gặp trong đời sống.
Kĩ năng :
Xử lí thông tin để rút ra kết luận, truyền đạt thông tin.
Thái độ : Nghiêm túc trong học tập.
 CHUẨN BỊ :
Chuẩn bị cho mỗi nhóm HS:
Một cốc thuỷ tinh to đựng nước .
Một chiếc đinh, một miếng gỗ nhỏ có khối lượng lớn hơn đinh .
Một ống nghiệm nhỏ đựng cát có nút đậy kín
Bảng phụ vẽ sẵn 3 trường hợp của hình 12.1
Mô hình tàu ngầm 
 HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC :
Ổn định lớp :
Kiểm tra bài cũ : ( 5 phút )
HS1 : Lực đẩy Ac-si-met phụ thuộc vào những yếu tố nào ? vật chịu tác dụng của các lực cân bằng thì có trạng thái chuyển động như thế nào ?
Trả lời : Lực đẩy Ac-si-met phụ thuộc vào trọng lượng riêng của chất lỏng và thể tích phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ. Vật chịu tác dụng của các lức cân bằng thì ở trạng thái dứng yên ( lơ lửng )
HS 2 : Chữa BT 10.2 
Trả lời : Dựa vào biểu thức : FA = d.V mà d không đổi, V2 > V3>V1=>F2> F3>F1
3. Bài mới :
Hoạt động của HS
Trợ giúp của GV
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1 : Đặt vấn đề ( 5 phút )
HS trả lời :
Viên bi sắt chìm.
Miếng gỗ nổi.
HS trả lời :
Vì viên bi nặng, miếng gỗ nhẹ 
Cô có một cốc đựng nước và 1 viên bi sắt, miếng gỗ. Cô thả viên bi và miếng gỗ vào nước thì có hiện tượng gì ?
? Tại sao viên bi chìm, miếng gỗ nổi.
? Như vậy tại sao con tàu làm bằng thép nặng hơn viên bi mà tàu vẫn nổi còn viên bi lại chìm 
Không phải vật nào nặng cũng chìm, vật nào nhẹ cũng nổi. Để biết được một vật nổi hay chìm thì cần có những điều kiện. Đó là những điều kiện nào? Bài hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu .
Hoạt động 2 : Nghiên cứu điều kiện để vật nổi, vật chìm ( 15 phút )
1HS đọc câu C1
HS trả lời : Vật chịu tác dụng của 2 lực :
Trọng lượng của vật (P)
Lực đẩy Ac-si-met (FA)
=> Hai lực này cùng phương, ngược chiều nhau .
HS trả lời :
P = FA : Vật lơ lửng 
P > FA : Vật chuyển động xuống dưới .
P < FA : Vật chuyển động lên trên.
HS tiến hành TN ( theo nhóm ) theo sự hướng dẫn của GV.
HS trả lời :
FA
P
FA
P
FA
P
Vật 1
Vật 3
Vật 2
Yêu cầu 1HS đọc câu C1
? Một vật nằm trong chất lỏng chịu tác dụng của những lực nào? Hãy biểu diễn những lực đó. Nhận xét phương và chiều của chúng.
? Nếu P= FA, P>FA,P<FA các em hãy dự đoán vật chuyển động như thế nào trong lòng chất lỏng ?
Để kiểm tra dự đoán, GV yêu cầu HS tiến hành TN theo nhóm. GV hướng dẫn ( dùng bảng phụ )
P < FA : Dùng một quả bóng bàn mới nhúng sâu vào nước. 
P = FA : Dùng kim tiêm bơm đầy nước vào quả bóng.
P > FA : Dùng kim tiêm bơm đầy nước muối vào quả bóng .
Điều khiển nhóm báo cáo bằng cách treo bảng phụ, yêu cầu từng tổ nhận xét và trả lời câu C2
GV nhấn mạnh lại lần nữa 3 trường hợp trên khi vật nhúng chìm trong chất lỏng.
Điều kiện để vật nổi, vật chìm :
Nhúng 1 vật vào trong chất lỏng thì :
P > FA : Vật chuyển động xuống dưới ( chìm xuống )
P = FA : Vật lơ lửng 
P < FA : Vật chuyển động lên trên ( nổi lên )
Hoạt động 3 : Nghiên cứu độ lớn của lực đẩy Ac-si-met khi vật nổi lên trên mặt thoáng chất lỏng ( 15 phút )
HS thảo luận nhóm và trả lời :
C3 : Miếng gỗ nổi lên trên mặt thoáng vì trọng lượng riêng của miếng gỗ nhỏ hơn trọng lượng riêng của nước.
C4 : Khi miếng gỗ nổi trên mặt nước trọng lượng của nó và lực đẩy Ac-si-met cân bằng nhau vì vật đứng yên .
 1HS đọc câu C5 và HS khác trả lời :
Ta có : FA = d.V
FA : Độ lớn của lực đẩy Ac-si-met (N)
d : Trọng lượng riêng của chất lỏng (N/m3)
V : Thể tích phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ (m3)
=> Câu B sai.
Tiến hành TN và trả lời câu C3, C4 yêu cầu HS thảo luận nhóm .
? Tại sao miếng gỗ nổi trên mặt nước.
? Khi đó lực đẩy Ac-si-met và trọng lượng của vật có cân bằng nhau không? Tại sao ?
Yêu cầu 1HS đọc câu C5 và HS khác trả lời .
Độ lớn của lực đẩy Ac-si-met khi vật nổi lên trên mặt thoáng chất lỏng :
Khi vật nổi lên trên mặt thoáng chất lỏng thì lực đẩy Ac-si-met là : 
FA = d.V
Trong đó : 
d : Trọng lượng riêng của chất lỏng ( N/m3 )
V : thể tích phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ (m3)
Hoạt động 4 : Vận Dụng ( 8 phút )
HS n/cứu câu C6 (thảo luận theo nhóm)
HS nhận xét .
Hs trả lời : dtàu =Ptàu/ Vtàu, dthép= Pthép/ Vthép . tàu rỗng nên Vtàu lớn => dtàu<dthép nên tàu nổi .
HS trả lời :
Hòn bi thép nổi vì: dthép<dHg 
HS trả lời câu C9
HS n/cứu câu C6 . GV gợi ý:
Theo công thức: P=dV.V,F=dl .V mà khi P>F thì vật như thế nào? Từ đó suy ra dV > dl ( vì VV = Vl) . Tương tự chứng minh dV=dl, dV < dl .
Yêu cầu HS các nhóm NX và rút ra kết luận câu C6.
Yêu cầu HS đọc câu C7 và trả lời ( theo nhóm) . Gợi ý cho HS so sánh trọng lượng riêng của vật .
Yêu cầu HS trung bình, yếu trả lời câu C8 .
Yêu cầu HS trả lời câu C9 
Vận Dụng :
Hoạt động 5: Củng cố – dặn dò ( 2 phút )
Học thuộc ghi nhớ SGK
Đọc phần có thể em chưa biết .
Làm BT 12.1 đến 12.7(SBT).
Xem trước bài “Công cơ học”.