Chủ đề di truyền học người - Sinh học 9

 1. Năng lực chung:

- Năng lực tự học:

+ Học sinh nghiên cứu thông tin SGK, quan sát tranh, sơ đồ, biết được hai phương pháp nghiên cứu DT người, lập sơ đồ phả hệ.

+ Nắm dược một số khái niệm cơ bản: Phả hệ là gì, trẻ đồng sinh, DT y học tư vấn .

+ Phân biệt trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng, bệnh Đao, bệnh Tơcnơ qua những đặc điểm hình thái, nguyên nhân bệnh, tật DT, đề xuất biện pháp hạn chế.

+ Hậu quả của DT do ô nhiễm môi trường.

- Năng lực giải quyết vấn đề:

+ Sử dụng phương pháp nghiên cứu phả hệ để phân tích sự DT một vai tính trạng hay đột biến ở người.

+ Nêu lên sự khác nhau giữa trẻ sinh đôi cùng trứng và khác trứng, ý nghĩa của việc nghiên cứu trẻ sinh đôi.

+ Phân biệt được sự khác nhau giữa bệnh, tật DT, nguyên nhân phát sinh

+ Nắm được sinh con trong độ tuổi nào là hợp lý, sự kết hôn cận huyết sẻ gây ra hậu quả gì.

+ Biện pháp hạn chế bệnh – tật DT do ô nhiễm môi trường.

- Năng lực sáng tạo : Giải thích được hiện tượng sinh đôi cùng trứng và khác trứng, giải thích một số hiện tượng thực tế về kết hôn gần làm suy thoái nòi giống

 

doc 22 trang Người đăng minhkhang45 Lượt xem 1456Lượt tải 1 Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Chủ đề di truyền học người - Sinh học 9", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ồng sinh cùng trứng và khác trứng, bệnh Đao, bệnh Tơcnơ qua những đặc điểm hình thái, nguyên nhân bệnh, tật DT, đề xuất biện pháp hạn chế. 
+ Hậu quả của DT do ô nhiễm môi trường. 
- Năng lực giải quyết vấn đề: 
+ Sử dụng phương pháp nghiên cứu phả hệ để phân tích sự DT một vai tính trạng hay đột biến ở người. 
+ Nêu lên sự khác nhau giữa trẻ sinh đôi cùng trứng và khác trứng, ý nghĩa của việc nghiên cứu trẻ sinh đôi. 
+ Phân biệt được sự khác nhau giữa bệnh, tật DT, nguyên nhân phát sinh 
+ Nắm được sinh con trong độ tuổi nào là hợp lý, sự kết hôn cận huyết. 
+ Biện pháp hạn chế bệnh – tật DT do ô nhiễm môi trường. 
- Năng lực sáng tạo : bình luận và đưa ra các giải pháp hợp lý về sinh đôi cùng trứng và khác trứng, giải thích một số hiện tượng thực tế về kết hôn gần làm suy thoái nòi giống 
-Năng lực tự quản lí: qua chủ đề HS có thể tự quản lý bản thân, chăm sóc sức khỏe, xây dựng kế hoạch học tập, tìm hiểu sách báo.
- Năng lực giao tiếp: thông qua tranh luận học sinh biết lắng nghe tích cực hình thành kĩ năng giao tiếp.
- Năng lực hợp tác: biết vai trò và trách nhiệm của mình trong hợp tác nhóm ứng với công việc cụ thể: như quan sát, thảo luận, trình bày, báo cáo 
- Năng lực sử dụng công nghệ thông tin: xác định được thông tin cần thiết để thực hiện nhiệm vụ học tập như sưu tầm tranh ảnh về trả đồng sinh, một số bệnh và tật DT ở người. 
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ: trình bày ý kiến của bản thân, của nhóm một cách rõ ràng, mạch lạc, chính xác.
- Năng lực tính toán: sử dụng được các phép tính tỉ lệ số người mắc bệnh Đao, Tơcnơ trên thế giới qua thực tế. 
2. Năng lực chuyên biệt :
-Quan sát : Tranh ảnh, tư liệu, phim, Internet  về vấn đề có liên quan đến DT người, bệnh và tật DT người. 
- Sưu tầm, phân loại: Trè đồng sinh cùng trứng khác trứng, bệnh và tật DT người, phân biệt bệnh tật DT qua hình ảnh thực tế, sự khác nhau bộ NST người bình thường và bộ NST người bệnh Đao, Tơcnơ. 
- Tìm mối quan hệ: nghiên cứu thong tin, tranh ảnh tìm ra mối quan hệ giữa DTH với đời sống con người. 
- Năng lực tính toán: sự thay đổi độ tuổi nam/nữ è mất cân bằng dân số, sử dụng hóa chất không đúng cách è tăng tỉ lệ bệnh và tật DT cho người và SV. 
- Đưa ra các tiên đoán về hậu quả của người bình thường kết hôn với người mắc bệnh DT 
- Hình thành nên các giả thuyết khoa học : + Các tác nhân vật lý ,hóa học là nguyên nhân gây ra bệnh và tật DT. 
 + Kết hôn gần làm suy thoái nòi giống là có cơ sở khoa học. giáo dục KHHGĐ.
Các kĩ năng sinh học cơ bản: thu thập, xử lý thông tin khi đọc SGK, 
Ghi chép xử lý và trình bày số liệu ( bảng..): biết cách lập sơ đồ phả hệ qua một số thế hệ. 
Phương pháp nghiên cứu phả hệ và những khó khăn khi nghiên cứu. (1)
Ý nghĩa của phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh. (2) 
Nhận biết các bệnh Đao, tơc nơ qua các đặc điểm hình thái. (3)
DTH tư vấn có chức năng như thế nào? (4) 
Phân biệt trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng. (5) 
Nguyên nhân phát sinh bệnh và tật DT ở người. (6)
Hậu quả của bệnh tật DT do ô nhiễm (7)
Giải thích cơ sở quy định hôn nhân 1 vợ, 1 chồng .Vì sao nên cấm chẩn đoán giới tính thai nhi (8)
Giải thích kết hôn gần làm suy thoái nòi giống. (9)
Lập sơ đồ phả hệ (10)
IV. Hệ thống câu hỏi/bài tập – thực hành thí nghiệm theo các mức độ đã mô tả
STT
Mức độ
Nội dung câu hỏi
1
Nhận biết
-Phương pháp nghiên cứu phả hệ là gì?Có những khó khăn gì khi nghiên cứu?
-Bệnh Đao, tơcnơ qua có những đặc điểm hình thái như thế nào?
- DTH tư vấn có chức năng như thế nào?
- Phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh có vai trò gì trong nghiên cứu DTH người? 
2
Thông hiểu
- Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng khác nhau cơ bản ở điểm nào? 
-Nêu nguyên nhân phát sinh bệnh – tật DT người và đề xuất các biện pháp hạn chế phát sinh các bệnh – tật DT? 
- Ô nhiễm gây ra Hậu quả gì cho bệnh tật DT ở người ? 
3 
Vận dụng thấp
Khi đi đến một số địa điểm trong xã Huyền Hội như Kinh B, giồng Mới, Trà On nhận thấy có 1 người bị bệnh có gương mặt giống nhau, bệnh đó là bệnh gì? Vì sao em biết. 
4
Vận dụng cao
Tại sao phụ nữ không nên sinh con ở tuổi ngoài 35? Vì sao cần phải chống ô nhiễm môi trường ở địa phương em? 
SƠ ĐỒ MÔ TẢ DỰ ÁN
CHỦ ĐỀ 
DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI - SINH HỌC 9
 Dự án này dùng để dạy bài 28,29,30- Sinh học 9
 Thời lượng tổ chức học sinh thực hiện dự án: 3 tiết
I. Mục tiêu: 
 -Nêu được hai khó khăn khi nghiên cứu di truyền học người
 + Phương pháp nghiên cứu phả hệ sử dụng để phân tích sự di truyền một vài tính trạng ở người.
+ Biết cách viết phả hệ 
+ Biết cách đọc phả hệ
- Nêu được phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh và ý nghĩa:
+ Sự khác nhau giữa sinh đôi cùng trứng và khác trứng.
+ Ý nghĩa của phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh trong nghiên cứu di truyền, từ đó giải thích được một số trường hợp thường gặp.
-Phân biệt được bệnh và tật di truyền
+ Bệnh di truyền là các rối loạn sinh lí bẩm sinh
+ Tật di truyền là khiểm khuyết về hình thái bẩm sinh
+ Học sinh nhận biết được bệnh nhân đao và bệnh nhân tơcnơ qua các đặc điểm hình thái.
+ Học sinh trình bày được đặc điểm di truyền của bệnh bạch tạng, bệnh câm điếc bẩm sinh và tật sáu ngón tay.
+ Học sinh nêu được nguyên nhân của các tật, bệnh di truyền và đề xuất được một số biện pháp hạn chế phát sinh chúng.
+ Hiểu được di truyền y học tư vấn là gì và nội dung của lĩnh vực khoa học này.
+ Giải thích được cơ sở khoa học của việc kết hôn "1 vợ, 1 chồng" và cấm kết hôn gần trong vòng 3 đời.
+ Giải thích được tại sao phụ nữ không nên sinh con ở tuổi ngoài 35.
+ Thấy được tác hại của ô nhiễm môi trường đối với cơ sở vật chất của tính di truyền con người. 
*Mô tả dự án
Qua chủ đề này HS biết cách giữ gìn và bảo tồn nòi giống như thực hiện hôn nhân 1 vợ 1 chông, không kết hôn với người mang gen bệnh và tật DT cũng như không kết hôn gần. 
1. Phương pháp nghiên cứu DT người : 
 - Nghiên cứu phả hệ ( sơ đồ phả hệ) 
 - Nghiên cứu trẻ đồng sinh , ý nghĩa của việc nghiên cứu trẻ đồng sinh. 
 - Tìm hiểu một vài hiện tượng trẻ đồng sinh ở địa phương. 
2. Bệnh và tật DT ở người: 
- Điểm khác nhau giữa bộ NST người bình thường và bệnh nhân Đao, Tơc nơ , nhận dạng qua tranh ảnh, tài liệu cũng như thực tế ở địa phương. 
- Nhận dạng một vài tật DT ở người 
- Các biện pháp hạn chế phát sinh tật, bệnh DT – Giáo dục chống ô nhiễm môi trường 
3. DT học với con người: 
- Chức năng của DT y học tư vấn 
- DTH với hôn nhân và kế hoạch hóa gia đình. 
+ Kết hôn gần làm suy thoái nòi giống 
+ Luật hôn nhân gia đình 
+ Cơ sở khoa học của KHHGĐ. 
- Hậu quả của DT do ô nhiễm môi trường . 
II. Yêu cầu tiên quyết đối với học sinh
 - HS cần nắm các kiến thức cơ bản về DT, các bệnh DT, ô nhiễm MT. 
 - Kĩ năng khai thác thông tin SGK,báo, mạng Internet.
 - Kĩ năng sưu tầm tranh ảnh, tìm hiểu thực tế, tranh luận. 
III. Các bước tổ chức bài học 
 Hoạt động 1. 
3.1. GV giới thiệu phương pháp nghiên cứu DT người, giải thích sơ đồ phả hệ, bệnh và tật DT ở người, phân biệt người bình thường với người bệnh DT, DT y hoc tư vấn, luật hôn nhân gia đình, hậu quả của Dt do ô nhiễm môi trường.
3.2.Các nhóm quan sát tranh hình, thông tin, trong thực tế để phân biệt trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng từ đó giải thích hiện tượng trên ( nếu dạy trên máy chiếu có thể cho HS xem 1 đoạn Video 2 đứa trẻ sinh đôi cùng trứng và khác trứng) 
 	 3.3.Giới thiệu dự án, giải thích cặn kẽ cho HS các nhiệm vụ cần làm.( quan sát, nghiên cứu thông tin, xem video, tranh luận, rút ra kết luận chung )
 Phân nhóm HS, 4 em/1 nhóm ( tùy theo lớp). Trong mỗi nhóm phân rõ nhiệm vụ của mỗi thành viên: nhóm trưởng (phụ trách chung), thư ký (ghi chép lại kết quả thảo luận), thành viên (nghiên cứu SGK, tài liệu , đưa ra ý kiến)
 3.4 Phát phiếu đánh giá thảo luận nhóm.
 3.5 Hướng dẫn học sinh cách học:
 -Bước 1: Nghiên cứu thông tin SGK về phả hệ, trẻ đồng sinh, bệnh và tật DT ở người, DT y học tư vấn, luật hôn nhân và gia đình, KHHGĐ ...
 -Bước 2: Quan sát các hình ảnh và đối chiếu với H28.1,2,3 SGK. H29.1,2,3 SGK, bảng 30.1.2 SGK.
 -Bước 3: Các nhóm HS thảo luận để hoàn thành các câu hỏi lệnh
 3.6 Thời gian làm việc của mỗi nhóm 4 phút
 3.7 Tổ chức cho các nhóm báo cáo kết quả sau khi thảo luận : 
 -GV chọn 1 nhóm đại diện trình bày kết quả. 
 -Các nhóm còn lại nhận xét, bổ sung hoặc đặt câu hỏi những vấn đề có liên quan.
 -GV lắng nghe, phản biện lại sự báo cáo của các nhóm, HS quan sát được kết quả học tập của bạn để đối chiếu với sự học tập của mình, tự phát hiện ra những điều mình còn thiếu sau đó tự bổ sung để hoàn thiện.
 IV. Đánh giá năng lực học sinh:
 -Đánh giá hoạt động nhóm và hoạt động cá nhân thông qua biên bản làm việc nhóm và bản ghi nhận ý kiến thảo luận nhóm.
 -Đánh giá kết quả của nhóm dựa trên bài báo cáo
 V. Phụ lục của dự án:
Biên bản làm việc nhóm
 Nhóm:......................................
-Nhóm trưởng phân công công việc của từng thành viên và giới hạn thời gian hoàn thành nhiệm vụ
-Từng thành viên nhận nhiệm vụ và bắt đầu làm việc
-Từng thành viên quan sát hình ảnh đã được sưu tầm hoặc những thực tế ở địa phương về trẻ đồng sinh 
- Từng thành viên đưa ra câu hỏi thắc mắc: về phả hệ, về sinh đôi cùng trứng, khác trứng, phát hiện và nhận dạng trẻ đồng sinh ở đại phương .
Kết luận của nhóm: Nhóm thống nhất các ý kiến rút ra kết luận chung cho bài học. 
Phiếu đánh giá báo cáo kết quả thảo luận
Tên nhóm: Nhóm 1 ()
Tên các thành viên trong nhóm:
Tiêu chí
Điểm tối đa
Điểm chấm
Nhóm khác chấm
GV chấm
Nội dung
Chuẩn bị tranh ảnh 
1
Giải thích một số tính trạng có lien quan đến giới tính và không lien quan đến giới tính 
2,5
Phân biệt trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng 
2
Ý nghỉa của việc nghiên cứu trẻ đồng sinh 
2
Giải thích một số hiện tượng thực tế về trẻ đồng sinh gống nhau về một số tính trang, giống và khác nhau về giới tính 
2,5
Tổng điểm
10
Chủ đề 
DI TRUYEÀN HOÏC NGÖÔØI
Tiết 1: PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU DI TRUYEÀN NGÖÔØI
Hoạt động 1: I – NGHIEÂN CÖÙU PHAÛ HEÄ: 
Phương pháp: trực quan, vấn đáp tìm tòi, thảo luận nhóm. 
Các bước của hoạt động 
Hoaït ñoäng cuûa GV
Hoaït ñoäng cuûa HS
Noäi dung
-GV yeâu caàu HS ñoïc T.tin trong SGK, traû lôøi caùc caâu hoûi:
 + Giaûi thích caùc kí hieäu: o, ¡, n, l. 
 + Taïi sao ngöôøi ta duøng 4 kí hieäu bieåu thò söï keát hoân giöõa 2 ngöôøi khaùc nhau veà 1 TT?
-GV yeâu caàu HS nghieân cöùu VD1 SGK. Goïi 1 HS ñoïc leänh, cho lôùp thaûo luaän nhoùm traû lôøi caùc caâu hoûi:
 + Maét naâu vaø maét ñen, TT naøo laø troäi?
 + Söï DT TT maøu maét coù lieân quan ñeán giôùi tính hay khoâng? Taïi sao?
-GV nhaän xeùt chung.
-GV yeâu caàu HS tieáp tuïc tìm hieåu VD2 vaø thöïc hieän tieáp phaàn leänh.
-Laäp sô ñoà phaû heä töø P ® F1.
-GV nhaän xeùt, hoaøn chænh sô ñoà.
 + Beänh maùu khoù ñoâng do gen troäi hay gen laën qui ñònh?
 + Söï DT beänh maùu khoù ñoâng coù lieân quan vôùi giôùi tính hay khoâng? Taïi sao?
-GV choát laïi ñaùp aùn ñuùng. Neâu tieáp caâu hoûi:
 + PP nghieân cöùu phaû heä laø gì?
 + Taïi sao ngöôøi ta duøng PP ñoù ñeå nghieân cöùu söï DT 1 soá TT ôû ngöôøi?
-GV nhaän xeùt choát laïi kieán thöùc.
-HS ñoïc T.tin, töï thu nhaän vaø ghi nhôù kieán thöùc.
-1 HS leân giaûi thích kí hieäu:
 + 1 TT coù 2 traïng thaùi ñoái laäp ® 4 kieåu keát hôïp: Cuøng traïng thaùi, 2 traïng thaùi ñoái laäp.
-HS quan saùt H28.1, nghieân cöùu VD1, hôïp taùc nhoùm (2’) traû lôøi caâu hoûi:
 + Maøu maét naâu laø troäi.
 + Söï DT maøu maét khoâng lieân quan ñeán giôùi tính.
-Ñaïi dieän nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung.
-HS nghieân cöùu VD2, vaän duïng kieán thöùc, traû lôøi caùc caâu hoûi.
-1 HS leân baûng laäp sô ñoà phaû heä.
-HS khaùc nhaän xeùt, boå sung.
 + Traïng thaùi maéc beänh do gen laën qui ñònh.
 + Nam maéc beänh ® gen gaây beänh naèm treân NST X
-HS khaùc nhaän xeùt, boå sung.
-HS traû lôøi, HS khaùc boå sung hoaøn chænh.
 + Vì: Ngöôøi SS chaäm, ñeû ít; XH khoâng aùp duïng ñöôïc PP lai hoaëc gaây ÑB; PP naøy ñôn giaûn, deã thöïc hieän.
-HS khaùc nhaän xeùt, boå sung.
I. Nghiên cứu phả hệ: 
 PP nghieân cöùu phaû heä laø PP theo doõi söï DT cuûa 1 TT nhaát ñònh treân nhöõng ngöôøi thuoäc cuøng 1 doøng hoï qua nhieàu theá heä ñeå xaùc ñònh ñaëc ñieåm DT cuûa TT ñoù.
Hoạt động 2: II – NGHIEÂN CÖÙU TREÛ ÑOÀNG SINH: 
* Phương pháp trực quan, vấn đáp tìm tòi, hỏi chuyên gia, hợp tác nhóm. 
* Các bước của hoạt động: 
Hoaït ñoäng cuûa GV
Hoaït ñoäng cuûa HS
Noäi dung
1. Treû ñoàng sinh cuøng tröùng vaø khaùc tröùng: 
-GV yeâu caàu HS quan saùt sô ñoà H28.2 SGK.
-Goïi 1 HS ñoïc caùc caâu hoûi, cho lôùp chia nhoùm, thaûo luaän ( 3’) traû lôøi caùc caâu hoûi:
 + Sô ñoà 28.2a gioáng vaø khaùc sô ñoà 28.2b ôû ñieåm naøo?
_ GV nhaän xeùt.
 + Taïi sao treû sinh ñoâi cuøng tröùng ñeàu laø nam hoaëc ñieàu laø nöõ?
 + Ñoàng sinh khaùc tröùng laø gì? Nhöõng ñöùa treû ñoàng sinh khaùc tröùng coù theå khaùc nhau veà giôùi tính hay khoâng? Taïi sao?
 + Ñoàng sinh cuøng tröùng khaùc ñoàng sinh khaùc tröùng cô baûn ôû ñieåm naøo?
-GV nhaän xeùt chung. Hoaøn chænh kieán thöùc. Neâu caâu hoûi toång keát:
 + Treû ñoàng sinh laø gì? 
2.YÙ nghóa cuûa nghieân cöùu treû ñoàng sinh:
-GV yeâu caàu HS nghieân cöùu T.tin SGK. Neâu caâu hoûi:
 + Neâu yù nghóa cuûa nghieân cöùu treû ñoàng sinh? 
-HS quan saùt kó H28.2, phaân tích, so saùnh 2 sô ñoà, ghi nhôù.
-1 HS ñoïc caâu hoûi SGK. Thaûo luaän nhoùm (3’). Traû lôøi caâu hoûi:
 + Gioáng: caùc g.ñoaïn, soá löôïng phoâi taïo thaønh
 + Khaùc: soá löôïng tröùng thuï tinh, laàn phaân baøo (nguyeân phaân) ñaàu tieân.
 + Vì hôïp töû nguyeân phaân ® 2 phoâi baøo ® 2 cô theå (gioáng KG)
 + 2 tröùng + 2 tinh truøng ® 2 hôïp töû phaùt trieån thaønh 2 cô theå ( khaùc KG) Þ nhöõng ñöùa treû ñoàng sinh coù theå khaùc giôùi tính.
 + Ñoàng sinh cuøng tröùng (cuøng KG) Þ cuøng giôùi; ñoàng sinh khaùc tröùng (khaùc KG) Þ coù theå cuøng giôùi hoaëc khaùc giôùi.
-Ñaïi dieän caùc nhoùm trình baøy, ñaïi dieän caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung.
-HS töï thu nhaän vaø xöû lí T.tin SGK, traû lôøi caâu hoûi.
-HS khaùc nhaän xeùt, boå sung ® tieåu keát.
II. Nghiên cứu trẻ đồng sinh: 
 Treû ñoàng sinh: Sinh ra cuøng 1 laàn sinh, coù 2 tröôøng hôïp: Cuøng tröùng vaø khaùc tröùng.
_ Ñoàng sinh cuøng tröùng coù cuøng KG ® cuøng giôùi.
_ Ñoàng sinh khaùc tröùng khaùc KG ® cuøng giôùi hoaëc khaùc giôùi
2. YÙ nghóa cuûa nghieân cöùu treû ñoàng sinh:
 Nghieân cöùu treû ñoàng sinh giuùp ta hieåu roõ vai troø KG vaø vai troø MT ñoái vôùi söï hình thaønh tính traïng , söï aûnh höôûng cuûa MT ñoái vôùi TT soá löôïng vaø chaát löôïng
4. Tổng kết và hướng dẫn học tập: 
4..1 Tổng kết: (03 phuùt)
1. Phương pháp nghiên cứu phả hệ là gì? Cho ví dụ và vẽ sơ đồ phả hệ? 
2. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng khác nhau ở điểm nào? 
+ Gièng nhau: ®Òu minh ho¹ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn tõ giai ®o¹n trøng ®­îc thô tinh t¹o thµnh hîp tö, hîp tö ph©n bµo ph¸t triÓn thµnh ph«i.
+ Kh¸c nhau:
§ång sinh cïng trøng
§ång sinh kh¸c trøng
- 1 trøng ®­îc thô tinh víi 1 tinh trïng t¹o thµnh 1 hîp tö.
- ë lÇn ph©n bµo ®Çu tiªn cña hîp tö, 2 ph«i bµo t¸ch rêi nhau, mçi ph«i bµo ph¸t triÓn thµnh 1 c¬ thÓ riªng rÏ.
- §Òu t¹o ra tõ 1 hîp tö nªn kiÓu gen gièng nhau, lu«n cïng giíi.
- 2 trøng ®­îc thô tinh víi 2 tinh trïng t¹o thµnh 2 hîp tö.
- Mçi hîp tö ph¸t triÓn thµnh 1 ph«i. Sau ®ã mçi ph«i ph¸t triÓn thµnh 1 c¬ thÓ.
- T¹o ra tõ 2 hoÆc nhiÒu trøng kh¸c nhau rông cïng 1 lóc nªn kiÓu gen kh¸c nhau. Cã thÓ cïng giíi hoÆc kh¸c giíi.
4.2. Höôùng daãn hoïc taäp: (02 phuùt)
-Hoïc baøi, traû lôøi caùc caâu hoûi trong SGK.
-Ñoïc muïc “Em coù bieát”.
-Tìm hieåu 1 soá beänh (taät) DT ôû ngöôøi.
-Ñoïc vaø soaïn tröôùc caâu hoûi ôû baøi sau.
Tiết 2: BEÄNH VAØ TAÄT DI TRUYEÀN ÔÛ NGÖÔØI
Hoạt động 1 : I – MOÄT VAØI BEÄNH DI TRUYEÀN ÔÛ NGÖÔØI: 
phương pháp: trực quan, thảo luận nhóm, vấn đáp tìm tòi 
các bước của hoạt động: 
Hoaït ñoäng cuûa GV
Hoaït ñoäng cuûa HS
Noäi dung
-GV yeâu caàu HS ñoïc T.tin veà beänh Ñao, beänh Tôùcnô, beänh baïch taïng vaø beänh caâm ñieác baåm sinh. 
-GV yeâu caàu HS quan saùt H29.1,2 trong SGK, chia nhoùm, thaûo luaän (5’) traû lôøi caùc caâu hoûi phaàn leänh, sau ñoù ñieàn vaøo phieáu hoïc taäp.
-GV nhaän xeùt, choát laïi kieán thöùc.
-HS ñoïc T.tin muïc I, töï nghieân cöùu vaø xöû lí T.tin. Thu nhaän kieán thöùc.
-HS quan saùt H29.1,2 trong SGK, thaûo luaän nhoùm (5’), thoáng nhaát yù kieán traû lôøi caùc caâu hoûi, ñieàn vaøo phieáu hoïc taäp.
-Ñaïi dieän caùc nhoùm trình baøy keát quaû thaûo luaän, caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung. 
I. Một vài bệnh di truyền ở người: 
 - Beänh DT laø caùc roái loaïn sinh lí baåm sinh.
 - Moät vaøi beänh DT ôû ngöôøi: Beänh Ñao, beänh Tôcnô, beänh baïch taïng, beänh caâm ñieác baåm sinh... Ta coù theå nhaän bieát ngöôøi bò maéc caùc beänh treân qua hình thaùi.
Teân beänh
Ñaëc ñieåm DT
Bieåu hieän beân ngoaøi
1. Beänh Ñao.
Caëp NST soá 21 coù 3 NST.
-Beù, luøn, coå ruït, maù pheä, mieäng hôi haù, löôõi theø ra, maét hôi saâu vaø 1 mí, khoaûng caùch giöõa 2 maét xa nhau, ngoùn tay ngaén.
2. Beänh Tôcnô.
Caëp NST soá 23 chæ coù 1 NST.
-Luøn, coå ngaén, laø nöõ.
-Tuyeán vuù khoâng phaùt trieån, thöôøng maát trí vaø khoâng coù con.
3. Beänh baïch taïng.
ÑB gen laën.
-Da vaø toùc maøu traéng.
-Maét maøu hoàng.
4. Beänh caâm ñieác baåm sinh.
ÑB gen laën.
-Caâm ñieác baåm sinh.
-GV giôùi thieäu theâm vaøi con soá: Ñeán naêm 1990, treân toaøn theá giôùi, ngöôøi ta ñaõ phaùt hieän ra khoaûng 5000 beänh DT. Trong ñoù coù khoaûng 200 beänh DT lieân keát vôùi giôùi tính. Tæ leä treû em maéc hoäi chöùng Ñao laø 0,7 – 1,8% ( ôû caùc treû em do caùc baø meï tuoåi töø 35 sinh ra).
 + Vì sao ôû nhöõng baø meï tuoåi treân 35, tæ leä sinh con bò beänh Ñao cao hôn ôû ngöôøi bình thöôøng?
-GV daãn daét HS traû lôøi, boå sung kieán thuùc cho hoaøn chænh.
-HS ghi nhaän T.tin vaø hieåu ñöôïc vaán ñeà: Phuï nöõ khoâng neân sinh sau 35 tuoåi. 
 + TB bò laõo hoaù, quaù trình sinh lí, sinh hoaù noäi baøo bò roái loaïn daãn tôùi söï phaân li khoâng bình thöôøng cuûa caëp NST 21 trong giaûm phaân.
-HS khaùc boå sung.
Hoạt động 2: II – MOÄT SOÁ TAÄT DI TRUYEÀN ÔÛ NGÖÔØI: 
Phương pháp: vấn đáp tìm tòi, trực quan 
Các bước của hoạt động: 
Hoaït ñoäng cuûa GV
Hoaït ñoäng cuûa HS
Noäi dung
-GV yeâu caàu HS quan saùt H29.3 SGK. Neâu caâu hoûi:
 + Trình baøy caùc ñaëc ñieåm cuûa 1 soá dò taät ôû ngöôøi.
-GV nhaän xeùt chung, thoâng baùo: Ngöôøi ta coøn phaùt hieän caùc ÑB gen troäi gaây ra caùc taät: Xöông chi ngaén...
 + Nguyeân nhaân naøo gaây ra 1 soá taät DT ôû ngöôøi?
-GV nhaän xeùt chung. Loàng gheùp giaùo duïc HS phaù boû quan nieäm duy taâm.
-HS quan saùt H29.3. Neâu ñöôïc caùc ñaëc ñieåm cuûa 1 soá dò taät:
 + Ñaëc ñieåm
 a. Taät khe hôû moâi – haøm.
 b. Taät baøn tay, chaân maát 1 soá ngoùn.
 c. Taät baøn tay, chaân nhieàu ngoùn.
-HS khaùc nhaän xeùt, boå sung.
-HS ghi nhaän T.tin, traû lôøi:
 + ÑB NST ® quaùi thai, dò taät baåm sinh ôû ngöôøi.
-HS khaùc nhaän xeùt, boå sung. Ghi tieåu keát.
II. Một số tật di truyền ở người: 
- Taät DT laø caùc khieám khuyeát veà hình thaùi baåm sinh
- ÑB gen, NST ñaõ gaây ra caùc dò taät baåm sinh ôû ngöôøi nhö : Maát soï naõo, khe hôû moâi – haøm, baøn tay vaø baøn chaân dò daïng... khaù phoå bieán ôû ngöôøi.
Hoạt động 3: III. CAÙC BIEÄN PHAÙP HAÏN CHEÁ PHAÙT SINH TAÄT, BEÄNH DT: 
Phương pháp: vấn đáp tìm tòi, hỏi chuyên gia. 
các bước của hoạt động 
Hoaït ñoäng cuûa GV
Hoaït ñoäng cuûa HS
Noäi dung
-GV yeâu caàu HS nghieân cöùu T.tin SGK. Neâu caâu hoûi:
 + Neâu 1 soá bieän phaùp haïn cheá phaùt sinh taät, beänh DT ôû ngöôøi.
-GV nhaän xeùt, boå sung, daãn daét HS hoaøn thieän tieåu keát.
-GV loàng gheùp giaùo duïc HS yù thöùc baûo veä MT, söû duïng thuoác baûo veä thöïc vaät phuø hôïp, ñaáu tranh choáng saûn xuaát söû duïng vuõ khí haït nhaân.
-HS töï nghieân cöùu, xöû lí vaø ghi nhaän T.tin, traû lôøi caâu hoûi cuûa GV:
-1 soá HS khaùc nhaän xeùt, boå sung, hoaøn chænh kieán thöùc.
III. CAÙC BIEÄN PHAÙP HAÏN CHEÁ PHAÙT SINH TAÄT, BEÄNH DT
- Haïn cheá caùc hoaït ñoäng gaây oâ nhieãm MT.
- Ñaáu tranh choáng saûn xuaát, söû duïng vuõ khí hoaù hoïc, vuõ khí haït nhaân.
- Söû duïng hôïp lí caùc loaïi thuoác baûo veä thöïc vaät.
- Haïn cheá keát hoân giöõa nhöõng ngöôøi coù nguy cô mang gen gaây beänh, taät DT.
4. Tổng kết và hướng dẫn học tập: 
4.1 Tổng kết (4 phuùt)
 1. Bệnh di truyền: 	 Bệnh Đao à cơ chế , nhận biết 
 	 Bệnh Tơcnơà cơ chế , nhận biết 
 Bệnh bạch tạng và câm điếc bẩm sinh 
2. Một số tật DT 	Khe hở môi – hàm 
	Mất một số ngón tay, chân và dính 
	Bàn tay nhiều ngón 
3. Nêu nguyên nhân phát sinh và biện pháp hạn chế các tật và bệnh di truyền? 
4.2 Daën doø – höôùng daãn veà nhaø: (01 phuùt)
-Hoïc baøi, traû lôøi caâu hoûi 1,2,3 tr.85 trong SGK.
-Ñoïc muïc “Em coù bieát”.
-Ñoïc vaø soaïn tröôùc caùc caâu hoûi phaàn leänh baøi 30.
Tiết 3: DI TRUYEÀN HOÏC VÔÙI CON NGÖÔØI 
Hoạt động 1: I – DI TRUYEÀN Y HOÏC TÖ VAÁN
Phương pháp: vấn đáp tìm tòi, hợp tác nhóm 
Các bước của hoạt động: 
Hoaït ñoäng cuûa GV
Hoaït ñoäng cuûa HS
Noäi dung
-GV yeâu caàu 1 HS ñoïc T.tin SGK vaø phaàn leänh, thaûo luaän nhoùm (3’) traû lôøi caùc caâu hoûi:
 + Em haõy T.tin cho ñoâi trai, gaùi naøy bieát ñaây laø loaïi beänh gì?
 + Beänh do gen troäi hay laën qui ñònh? Taïi sao?
 + Neáu hoï laáy nhau, sinh con ñaàu loøng bò caâm ñieác baåm sinh thì hoï coù neân tieáp tuïc sinh con nöõa khoâng? Taïi sao?
-GV nhaän xeùt chung, hoaøn chænh kieán thöùc.
-DT y hoïc tö vaán laø gì? Coù caùc noäi dung naøo?
-1 HS ñoïc T.tin SGK. Töï nghieân cöùu T.tin, VD, thaûo luaän nhoùm (3’) traû lôøi caùc caâu hoûi:
 + Ñaây laø beänh DT
 + Beänh do gen laën qui ñònh vì trong gia ñình ñaõ coù ngöôøi maéc beänh.
 + Khoâng, vì ôû hoï coù gen gaây beänh.
-Ñaïi dieän caùc nhoùm phaùt bieåu yù kieán, caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung.
-HS phaùt bieåu, vaän duïng T.tin traû lôùi caâu hoûi. HS khaùc boå sung hoaøn thieän tieåu keát.
I – DI TRUYEÀN Y HOÏC TÖ VAÁN
 - DT y hoïc tö vaán laø moät lónh vöïc cuûa DT hoïc keát hôïp caùc pp xeùt nghieäm , chuaån ñoaùn hieän ñaïi veà maët DT keát hôïp ng.cöùu phaû heä
 - D

Tài liệu đính kèm:

  • docBai 30 Di truyen hoc voi con nguoi_12253261.doc