Giáo án Vật lý 7 - Chương 3: Điện học - Bài 17: Sự nhiễm điện cọ xát

Chương III: ĐIỆN HỌC
Tiết 19. Bài 17
SỰ NHIỄM ĐIỆN DO CỌ SÁT.
A – Mục tiêu bài học. 
1.Kiến thức: 
-HS mô tả được một hiện tượng hoặc một TN chứng tỏ vật bị nhiễm điện do cọ xát.
-Giải thích được một số hiện tượng nhiễm điện do cọ xát trong thực tế (chỉ ra các vật nào cọ xát với nhau và biểu hiện của sự nhiễm điện).
2.Kỹ năng: Làm TN cho vật bằng cách cọ xát.
3. Thái độ: Yêu thích môn học, ham hiểu biết, khám phá thế giới xung quanh.
 B – Chuẩn bị. 
 Mỗi nhóm HS (4 nhóm): 1 thước nhựa, 1 thanh thuỷ tinh hữu cơ, 1 mảnh nilông. 1 quả cầu nhựa xốp có xuyên sợi chỉ khâu, 1 giá treo. 1 mảnh len hoặc một mảnh lông thú, 1 mảnh dạ, 1 mảnh lụa sấy khô. 1 số mẩu giấy vụn.-1 mảnh tôn. 1 mảnh nhựa.-1 bút thử điện thông mạch.
 C – Tiến trình dạy – học.
 1 – Ổn định tổ chức : Kiểm tra sỹ số học sinh.
Lớp :7A. Có mặt: .Vắng mặt: Tên HS vắng...
Lớp :7B. Có mặt: .Vắng mặt: Tên HS vắng...
 2 – Kiểm tra bài cũ.
 Kết hợp.
 3 – Nội dung bài giảng.
 I. Vật nhiễm điện.
-Yêu cầu HS đọc TN 1, nêu các dụng cụ TN và các bước tiến hành TN.
-GV lưu ý HS trước khi làm TN phải kiểm tra xem các vật đó có hút được các vật nhẹ không? (Chưa hút được các vật nhẹ)
-Lưu ý cách cọ xát các vật (cọ mạnh nhiều lần theo một chiều) sao đó đưa lại gần các vật cần kiểm tra để phát hiện hiện tượng xảy ra rồi ghi kết quả vào bảng kết quả TN 1.
-Từ bảng kết quả TN HS các nhóm thảo luận, lựa chọn cụm từ thích hợp để điền vào chỗ trống phù hợp.
-GV hướng dẫn HS thảo luận để đưa ra kết luận đúng ghi vở.
HS đọc TN 1 trong SGK, nêu được 
dụng cụ và cách tiến hành TN.
-Tiến hành TN theo nhóm, mỗi HS trong nhóm đều phải tiến hành TN với ít nhất 1 vật, ghi kết quả vào bảng 1.
-Tham gia thảo luận trong nhóm, chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống trong kết luận.
Kết luận 1: Nhiều vật sau khi bị cọ xát có khả năng hút các vật khác.
Phát hiện vật bị cọ sát bị nhiễm điện có khả năng làm sáng bút thử điện.
-Tại sao nhiều vật sau khi cọ xát lại có thể hút các vật khác?
-GV hướng dẫn HS kiểm tra với các phương án HS nêu ra.
-GV hướng dẫn HS tiến hành TN 2. Lưu ý HS kiểm tra mảnh tôn trước khi đặt vào mảnh nhựa xem bóng đèn bút thử điện thông mạch có sáng không? Lưu ý cách cầm mảnh dạ cọ xát nhựa, thả mảnh tôn vào mảnh nhựa để cách điện với tay.
-GV kiểm tra việc tiến hành TN của một số nhóm, nếu hiện tượng xáy ra chưa đạt phải giải thích cho HS nguyên nhân.
-GV có thể làm lại TN cho HS quan sát hiện tượng để hoàn thành kết luận 2 ghi vở.
-GV thông báo: Các vật bị cọ xát có khả năng hút các vật khác hoặc có thể làm sáng bóng đèn của bút thử điện. Các vật đó được gọi là các vật nhiễm điện hay các vật mang điện tích 
-HS suy nghĩ, nêu phương án trả lời và cách làm TN kiểm tra.
-HS tiến hành TN 2 theo nhóm. Chú ý quan sát hiện tượng xảy ra, thấy được: Bóng đèn của bút thử điện sáng.
-Hoàn thành kết luận 2, thảo luận trên lớp, ghi kết luận đúng vào vở.
Kết luận 2: Nhiều vật khi bị cọ xát có khả năng làm sáng bóng đèn.
II. Vận dụng.
-Yêu cầu HS hoạt động nhóm nhỏ các câu hỏi C1, C2, C3 sau đó thảo luận chung cả lớp. GV chốt lại câu trả lời đúng.
-GV lưu ý HS sử dụng các thuật ngữ chính xác.
-Qua bài học hôm nay các em cần ghi nhớ điều gì?
-Hiện tượng khi cởi áo len đã nêu ở đầu bài tương tự hiện tượng chớp và sấm sét xảy ra trong tự nhiên như thế nào? Để trả lời câu hỏi này các em đọc phần “ Có thể em chưa biết”. 
Trả lời câu hỏi đặt ra ở đầu bài đó chính là nội dung bài tập 17.4 (SBT tr.18)
 * G/V Hãy giải thích hiện tượng sấm sét khi mưa dông ? nêu lợi ích và tác hại củ sấm sét ?
-Thảo luận nhóm trả lời câu C1, C2, C3.-Tham gia nhận xét câu trả lời của các nhóm trên lớp, sửa chữa nếu sai.
C1: Lược và tóc cọ xát→lược và tóc đều nhiễm điện→lược nhựa hút kéo tóc thẳng ra.
C2: Khi thổi, luồng gió làm bụi bay.
-Cánh quạt quay cọ xát với không khí→cánh quạt bị nhiễm điện→cánh quạt hút các hạt bụi ở gần nó. Mép quạt cọ xát nhiều nên nhiễm điện nhiều nhất →mép quạt hút bụi mạnh nhất, bụi bám nhiều nhất.
C3: Gương, kính, màn hình ti vi cọ xát với khăn lau khô→nhiễm điện vì thế chúng hút bụi vải ở gần.
-HS thuộc phần ghi nhớ ngay tại lớp.
-HS đọc phần “Có thể em chưa biết” để hiểu nguyên nhân của hiện tương chớp và sấm sét, liên hệ giải thích được hiện tượng cởi áo len trong những ngày hanh khô.
* H/S Vào lúc mưa dông các đám mây bị cọ sát vào nhau nên bị nhiễm điện trái dấu . Sự phóng điện giữa các đám mây (sấm) và giữa đám mây với mặt đất (sét) vừa có lợi vừa có hại cho cuộc sống con người .
+Lợi ích :Giúp điều hòa khí hậu, gây ra phản ứng hóa học nhằm tăng thêm lượng ô zôn bổ sung vào khí quyển.
+ Tác hại : Phá hủy nhà cửa và các công trình xây dựng ,ảnh hưởng đến tính mạng con người và sinh vật ,tạo ra các khí độc hại (NO,NO)
Để giảm tác hại của sét ,bảo vệ tính mạng của người và các công trình xây dựng cần thiết xây dựng cột thu lôi.
*Hướng dẫn về nhà: -Học thuộc phần ghi nhớ.
-Làm bài tập 17.1, 17.2, 17.3 ( SBT-tr.18).
-Bài 17.1, 17.3: Khi làm TN, lưu ý các vật làm nhiễm điện phải sạch, khô.