Giáo án Vật lý 7 - Chương 3: Điện học - Bài 26: Hiệu điện thế giữa hai đầu dụng cụ dùng điện

Ngày soạn:27/3/201 Ngày giảng:29/3/201
Tiết30: HIỆU ĐIỆN THẾ GIỮA HAI ĐẦU DỤNG CỤ DÙNG ĐIỆN
A. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Sử dụng được vôn kế để đo HĐT giữa hai đầu dụng cụ dùng điện.
- Nêu được HĐT giữa hai đầu bóng đèn bằng 0 khi không có dòng điện chạy qua đèn và khi HĐT này càng lớn thì dòng điện qua đèn có cường độ càng lớn.
- Hiểu được mỗi dụng cụ điện sẽ hoạt động bình thường khi sử dụng với HĐT định mức có giá trị bằng số vôn ghi trên mỗi dụng cụ đó.
2. Kĩ năng :
- Xác định GHĐ và ĐCNN của vôn kế để biết chọn vôn kế có GHĐ phù hợp và đọc đúng kết quả đo.
3. Thái độ:
- Có ý thức vận dụng kiến thức vào thực tế cuộc sống để sử dụng đúng và an toàn các thiết bị điện.
B. Chuẩn bị :
* Chuẩn bị cho cả lớp:
+ Bảng phụ ghi sẵn bảng 1 để ghi kết quả TN cho các nhóm.
+ Bảng phụ chép câu C8.
+ Tranh vẽ phóng to H26.1
* Chuẩn bị cho mỗi nhóm học sinh:(nếu không có điều kiện thì chuẩn bị cho cả lớp 1 bộ)
+ 2 pin loại 1,5V
+ 1 vôn kế, 1 ampe kế ( có GHĐ phù hợp )
+ 1 bóng đèn, 1 công tắc
+ 7 đoạn dây nối có vỏ bọc cách điện;
-C. Phương pháp:
-Vấn đáp gợi mở,nêu vấn đề
-Học sinh tích cực
- Hoạt động nhóm
D.Tổ chức hoạt động dạy học:
1.ổn định
2.Khởi động(5 phút).
* Mục tiêu:
- Nêu được đơn vị đo HĐT , dụng cụ để đo HĐT
- Tạo hứng thú học tập cho học sinh
*.Đồ dùng:
*.Cách tiến hành
? Đơn vị đo HĐT là gì? người ta dùng dụng cụ nào để đo HĐT?
- GV: Cho mạch điện( GV đã lắp sẵn mạch điện gồm có 1 pin, 1 bóng đèn pin, 1 công tắc ) nếu muốn dùng vôn kế để đo HĐT giữa hai đầu bóng đèn em phải mắc vôn kế như thế nào? Hãy vẽ sơ đồ mạch điện đó?
- GV đánh giá cho điểm HS.
* Tổ chức tình huống học tập 
- GV đưa ra 1 bóng đèn dây tóc trên có ghi HĐT định mức 220V gọi 1 HS đọc số vôn ghi trên bóng đèn.
? Em có biết ý nghĩa của con số này không ?.
- HS có thể trả lời sai GV không cần sửa.
- GV : Trên các dụng cụ dùng điện thường có ghi số vôn . Vậy ý nghĩa của con số này có như bạn vừa trả lời không , ta sẽ cùng nhau tìm hiểu thông qua bài học này.
3. Cách tiến hành
Hoạt động 1: Đo HĐT giữa hai đầu bóng đèn (20 phút)
* Mục tiêu:
- Sử dụng được vôn kế để đo HĐT giữa hai đầu dụng cụ dùng điện.
- Nêu được HĐT giữa hai đầu bóng đèn bằng 0 khi không có dòng điện chạy qua đèn và khi HĐT này càng lớn thì dòng điện qua đèn có cường độ càng lớn.
*.Đồ dùng:
+ 2 pin loại 1,5V
+ 1 vôn kế, 1 ampe kế ( có GHĐ phù hợp )
+ 1 bóng đèn, 1 công tắc
+ 7 đoạn dây nối có vỏ bọc cách điện;
*.Cách tiến hành
Mức độ cần đạt
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Ghi bảng
[VD]Sử dụng được vôn kế đo hiệu điện thế giữa 2 đầu bóng đèn và sử dụng được ampe kế để đo cường độ dòng điện chạy qua bóng đèn đó. 
Thông hiểu được: khi hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn bằng không.
Khi có hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn thì có dòng điện chạy qua bóng đèn. Hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn càng cao thì dòng điện chạy qua bóng đèn có cường độ càng lớn.
 [NB] số vôn ghi trên mỗi dụng cụ dùng điện là giá trị hiệu điện thế định mức
Mỗi dụng cụ điện hoạt động bình thường khi được sử dụng đúng với hiệu điện thế định mức của nó.
- Yêu cầu HS làm việc theo nhóm mắc mạch điện như TN1.
- Quan sát số chỉ của vôn kế
- Trả lời câu C1
? Tìm hiểu thí nghiệm 2
? Mắc am pe kế và vôn kế vào mạch điện như thế nào
- Yêu cầu các nhóm thực hiện theo nội dung của TN2.
- GV kiểm tra, hỗ trợ nhóm nào yếu.
- Đại diện các nhóm lên điền kết quả vào bảng nhóm của nhóm mình.
GV lưu ý:Nếu KQ giữa các nhóm có sai khác có thể giải thích do nguồn điện khác nhau, sai số do dụng cụ đo
- Hướng dẫn HS dựa vào bảng kết quả để hoàn thành câu C3.
?So sánh các giá trị I và U trong mỗi t/h để rút ra nhận xét
- GV yêu cầu HS đọc phần thông tin SGK – 73.
? Nêu ý nghĩa của số vôn ghi trên mỗi dụng cụ dùng điện.
- Yêu cầu HS làm việc cá nhân với câu C4.
I. Hiệu điện thế giữa 2 đầu bóng đèn:
1. Bóng đèn chưa được mắc vào mạch điện:
* Thí nghiệm 1: (SGK-72).
: Giữa 2 đầu bóng đèn khi chưa mắc vào mạch điện có HĐT bằng 0.
2. Bóng đèn được mắc vào mạch điện:
* Thí nghiệm 2 ( SGK-72).
: 
: Hiệu điện thế giữa 2 đầu bóng đèn bằng 0 thì không có dòng điện chạy qua đèn.Hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn càng 
 lớn ( nhỏ) thì dòng điện chạy qua bóng đèn có I càng lớn ( nhỏ).
:Có thể mắc đèn này vào U 2,5V ,để nó không bị hỏng.
Hoạt động 3: Tìm hiểu sự tương tự giữa hiệu điện thế và sự chênh lệch mực nước
(7 phút).
* Mục tiêu:
- Nêu đượơ sự tương tự giữa hiệu điện thế và sự chênh lệch mực nước:
*.Đồ dùng:
tranh phóng to H 26.3.
*.Cách tiến hành
- Gv treo tranh phóng to H 26.3.
- Yêu cầu HS làm việc theo nhóm thảo luận câu C5(2’).
? Gọi đại diện h/s lên điền kq bảng phụ
? Tổ chức h/s nhận xét thống nhất kq
II. Sự tương tự giữa hiệu điện thế và sự chênh lệch mực nước:
: 
a,Khi có sự chênh lệch mực nước giữa 2 điểm A và B thì có dòng nước chảy từ A tới B.
b, Khi có HĐT giữa 2 đầu bóng đèn thì có dòng điện chạy qua bóng đèn.
c, Máy bơm nước tạo ra sự chênh lệch mức nước tương tự như nguồn điện tạo ra HĐT.
Hoạt động 4: Vận dụng củng cố ( 8 phút).
* Mục tiêu:
- Xác định GHĐ và ĐCNN của vôn kế để biết chọn vôn kế có GHĐ phù hợp và đọc đúng kết quả đo.
*.Đồ dùng: - Bảng phụ
*.Cách tiến hành
- Gọi 1 HS đọc phần ghi nhớ ở cuối bài.
- Yêu cầu HS vận dụng kiến thức trả lời C6,C7,C8.
- Đại diện h/s trả lời từng câu một.
- HS đọc phần “ có thể em chưa biết” GV nhấn mạnh những điểm cần lưu ý để đảm bảo an toàn và bền lâu khi sử dụng các thiết bị điện.
? Một bóng đèn có ghi 6V . Cần mắc bóng đèn này vào hđt bao nhiêu để đèn ssáng bình thường
III. Vận dụng:
:
C. Giữa 2 đầu của bóng đèn pin được tháo rời khỏi đèn pin.
: A.Giữa hai điểm A và B
: Vôn kế ở sơ đồ c.
4: Hướng dẫn học ở nhà (2 phút).
- Học bài và làm bài tập từ 26.1 đến 26.3 (SBT-27).
- Giờ sau kiểm tra thực hành viết sẵn mẫu báo cáo thực hành ở nhà và hoàn thành phần 1 ở nhà.
............................................................................................................................
Ngày soạn: 3/4/201 Ngày giảng: 5/4/201
Tiết 31: THỰC HÀNH ĐO CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀ HIỆU ĐIỆN THẾ VỚI ĐOẠN MẠCH NỐI TIẾP
A.Mục tiêu:
- Biết mắc nối tiếp hai bóng đèn.
- Thực hành đo và phát hiện được qui luật về hiệu điện thế và cường độ dòng điện trong mạch điện mắc nối tiếp hai bóng đèn.
- Hứng thú học tập bộ môn, có ý thức thu thập thông tin trong thực tế đời sống.
B. Chuẩn bị :
1. Giáo viên :
* Chuẩn bị cho các nhóm:
+ 1 nguồn 2 pin ( 1,5V )
+ 2 bóng đèn pin cùng loại như nhau.
+ 1 vôn kế, 1 am pe kế có GHĐ phù hợp.
+ 1 công tắc, 9 đoạn dây dẫn có vỏ bọc cách điện.
2. Học sinh:
- Mỗi HS chuẩn bị sẵn 1 mẫu báo cáo thực hành đã cho ở cuối bài.
-C. Phương pháp:
-Vấn đáp gợi mở,nêu vấn đề
-Học sinh tích cực
- Hoạt động nhóm
D.Tổ chức hoạt động dạy học:
1.ổn định
2.Khởi động(5 phút).
* Mục tiêu:
- Tạo hứng thú học tập cho học sinh
*.Đồ dùng:
*.Cách tiến hành
- GV mắc 1 mạch điện như H27.1a và giới thiệu với HS đó là mạch điện gồm 2 bóng đèn mắc nối tiếp.
Đặt vấn đề: cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong đoạn mạch mắc nối tiếp có đặc điểm gì?
3.Cách tiến hành
Hoạt động 1: Mắc nối tiếp 2 bóng đèn ( 10 phút )
* Mục tiêu:
- Biết mắc nối tiếp hai bóng đèn.
*.Đồ dùng:
+ 1 nguồn 2 pin ( 1,5V )
+ 2 bóng đèn pin cùng loại như nhau.
+ 1 vôn kế, 1 am pe kế có GHĐ phù hợp.
+ 1 công tắc, 9 đoạn dây dẫn có vỏ bọc cách điện.
*.Cách tiến hành
Mức độ cần đạt
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
[VD] Mắc được mạch điện gồm hai bóng đèn mắc nối tiếp (hình 27.1a và 27.1b-sgk) vẽ được sơ đồ mạch điện này
- Yêu cầu HS quan sát H27.1a và H27.1b để nhận biết 2 bóng đèn mắc nối tiếp, từ đó cho biết trong mạch điên này am pe kế và công tắc được mắc thế nào với các bộ phận khác.
- Yêu cầu các nhóm lựa chọn dụng cụ để mắc mạch điện theo H27.1a theo nhóm sau đó vẽ sơ đồ mạch điện vào vở.
- GV kiểm tra hỗ trợ nhóm nào chưa mắc được.
Lưu ý: các bộ phận được mắc liên tiếp không nhất thiết phải đúng như SGK.
1. Mắc nối tiếp hai bóng đèn:
- HS quan sát H27.1a và H27.1b để trả lời câu hỏi của GV.
Am pe kế và công tắc được mắc nối tiếp trong mạch với các bộ phận khác
Hoạt động nhóm:
+ Mắc mạch điện theo nhóm, vẽ sơ đồ mạch điện vào vở.
+ 1 HS vẽ sơ đồ mạch điện lên bảng , HS khác nhận xét sơ đồ của bạn.
C2:
Hoạt động 2: Đo cường độ dòng điện đối với đoạn mạch nối tiếp ( 10 phút).
* Mục tiêu:
- Thực hành đo và phát hiện được qui luật về cường độ dòng điện trong mạch điện mắc nối tiếp hai bóng đèn.
*.Đồ dùng:
+ 1 nguồn 2 pin ( 1,5V )
+ 2 bóng đèn pin cùng loại như nhau.
+ 1 vôn kế, 1 am pe kế có GHĐ phù hợp.
+ 1 công tắc, 9 đoạn dây dẫn có vỏ bọc cách điện.
*.Cách tiến hành
[VD] Đo được cường độ dòng điện và hiệu điện thế với đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc nối tiếp và hoàn thành mẫu báo cáo thực hành
Thông hiểu được
Trong đoạn mạch nối tiếp dòng điện có cường độ như nhau tại các vị trí khác nhau trong mạch I1=I2=I3
- GV yêu cầu HS mắc Ampekế ở 1 vị trí, đóng công tắc 3 lần ghi lại 3 số chỉ I1/ , I1//, I1/// của Ampekế và tính giá trị trung bình I1 = I1/ + I1 // + I1 /// / 3.
- ghi kết quả giá trị I1 vào báo cáo thực hành.
- Tương tự như vậy mắc Ampekế ở vị trí 2 và vị trí 3 để đo cường độ dòng điện.
- GV theo dõi hoạt động của các nhóm để kịp thời nhắc nhở và hỗ trợ HS .
- GV kẻ bảng 1 trong báo cáo thực hành lên bảng, gọi 1 số nhóm lên điền kết quả vào bảng 1.
- Hướng dẫn HS thảo luận chung để có nhận xét đúng. 
2. Đo cường độ dòng điện đối với đoạn mạch nối tiếp:
- HS trong nhóm phận công cụ thể mỗi bạn 1 công việc:
+ HS 1: Mắc mạch điện
+ HS2; Thực hiện đo và tính kết quả I1.
+ HS3: Đo I2
+ HS4: Đo I3
Sau đó cả nhóm dựa vào bảng kết quả thu được để thảo luận và hoàn thành nhận xét phần 2 trong báo cáo thực hành ( nếu thiếu thời gian thì cử 1 bạn tính toán tiếp).
- Đại diện 1 số nhóm lên ghi kết quả trên bảng.
Vị trí của Am pe kế
Vị trí 1
Vị trí 2
vị trí 3
Cườngđộ dòng điện
I1=
I2=
I3 =
-Yêu cầu rút ra nhận xét:
*) Trong đoạn mạch mắc nối tiếp cường độ dòng điện bằng nhau tại các vị trí khác nhau của mạch: I1 = I2 = I3
Hoạt động 3: Đo hiệu điện thế đối với đoạn mạch mắc nối tiếp (10 phút).
* Mục tiêu:
- Thực hành đo và phát hiện được qui luật về hiệu điện thế trong mạch điện mắc nối tiếp hai bóng đèn.
*.Đồ dùng:
+ 1 nguồn 2 pin ( 1,5V )
+ 2 bóng đèn pin cùng loại như nhau.
+ 1 vôn kế, 1 am pe kế có GHĐ phù hợp.
+ 1 công tắc, 9 đoạn dây dẫn có vỏ bọc cách điện.
*.Cách tiến hành
Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch bằng tổng các hiệu điện thế trên từng phần đoạn mạch
U13=U12+U23
- GV yêu cầu HS quan sát hình 27.2 cho biết vôn kế vẽ trong sơ đồ mạch điện hình 27.2 đo HĐT giữa 2 đầu của đèn nào ? 
? Hãy vẽ sơ đồ mạch điện tương tự hình 27.2 trong đó vôn kế đo HĐT giữa 2 đầu đèn 2 vào báo cáo thực hành, chú ý chỉ rõ chốt nối vôn kế.
- Gọi 1,2 HS lên vẽ trên bảng, gọi HS khác nhận xét.
- Yêu cầu HS mắc mạch điện đo HĐT. U1, U2 , UMN.
GV theo dõi nhắc nhở tương tự như hoạt động 2.
- GV gọi HS số 1, HS số 2, HS số3, HS số 4... của các nhóm khác nhau thực hiện thao tác mắc vôn kế theo yêu cầu và đọc kết quả đo, HS nhóm khác theo dõi để nêu nhận xét.
- Hướng dẫn HS thảo luận để đưa ra nhận xét đúng. 
3. Đo hiệu điện thế đối với đoạn mạch mắc nối tiếp:
- HS quạn sát hình 27.2 để thấy được vôn kế đo HĐT giữa 2 điểm 1 và 2, đó là HĐT giữa 2 đầu đèn 1.
- Vẽ sơ đồ mạch điện vào báo cáo thực hành.
- HS lên bảng vẽ sơ đồ, HS khác lên nhận xét và sửa chữa nếu sai.
 Đ1 
- HS trong nhóm phận công việc cho từng bạn, mắc mạch điện và đo HĐT, ghi lại kết quả vào báo cáo thực hành:
Vị trí mắc vôn kế
Hiệu điện thế
Hai điểm 1 và 2
U12 = 
Hai điểm 2 và 3
U23 = 
Hai điểm 3 và 4
U34 = 
- Thảo luận nhóm hoàn thành nhận xét mục 3 trong báo cáo thực hành.
- HS các nhóm đã được phân công theo thứ tự lên thực hiện thao tác, HS khác chú ý theo dõi nêu nhận xét xem các thao tác của bạn đúng hay sai.
- Yêu cầu HS nhận xét được:
*) Đối với đoạn mạch gồm 2 bóng đèn mắc nối tiếp, HĐT giữa 2 đầu đoạn mạch bằng tổng các HĐT trên mỗi bóng đèn. U13 = U12 + U23
Hoạt động 4: Củng cố- nhận xét và đánh giá công việc của học sinh (6 phút ).
* Mục tiêu:
- Có ý thức thu thập thông tin trong thực tế đời sống.
*.Đồ dùng:
*.Cách tiến hành
- Yêu cầu HS nêu các đặc điểm về HĐT và cường độ dòng điện trong đoạn mạch nối tiếp.
- GV nhận xét thái độ làm việc của HS, đánh giá kết quả.
- Yêu cầu HS nộp báo cáo thực hành, GV chấm điểm để lấy điểm thực hành.
- Nếu còn thời gian cho HS làm thêm bài tập. 
- HS ghi nhớ đặc điểm về cường độ dòng điện và HĐT trong đoạn mạch nối tiếp tại lớp.
- Nộp báo cáo thực hành. 
 4: Hướng dẫn về nhà : (2 phút)
- Làm bài tập 27.1 đến 27.4 ( SBT - 28).
- Chuẩn bị sẵn mẫu báo cáo thực hành bài 28,trả lời trước phần 1 ở nhà.
........................................................................................................................................