Sáng kiến kinh nghiệm Tăng cường mối quan hệ nhà trường, gia đình, xã hội trong việc giáo dục đạo đức học sinh

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI: 
TĂNG CƯỜNG MỐI QUAN HỆ NHÀ TRƯỜNG, GIA ĐÌNH, XÃ HỘI TRONG VIỆC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH
A. MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài:
	1. Lý luận:
	 Muốn đáp ứng nguồn nhân lực cho đất nước trong thời kỳ CNH - HĐH như Đảng và nhà nước ta khẳng định: “Cùng với khoa học và công nghệ, giáo dục là quốc sách hàng đầu”, “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, hình thành đội ngũ lao động trí thức có tay nghề, có năng lực thực hành, tự chủ, năng động, sáng tạo, có đạo đức cách mạng, tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội. Nhà trường đào tạo thế hệ trẻ theo hướng toàn diện và có năng lực chuyên môn sâu, có ý thức và khả năng tự tạo việc làm trong nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần”. Như vậy việc nâng cao chất lượng giáo dục học sinh nói chung - đặc biệt là đào tạo học sinh thành thế hệ người Việt Nam “Vừa hồng, vừa chuyên” là nhiệm vụ trọng tâm của nhà trường.
	2. Thực tiễn:
	 Ngày nay bạo lực học đường đang là mối quan tâm không riêng của ngành giáo dục, mà trở thành vấn đề cả xã hội đều phải lo lắng trăn trở.Vấn đề ngăn chặn bạo lực học đường được bàn đến trong cả phiên họp của Quốc Hội, các trường học, được mọi giới quan tâm. 
Bất kỳ trường học nào cũng đều có không ít học sinh “cá biệt”, thế thì chúng ta đã làm gì để giáo dục những học sinh như thế này ? Áp dụng biện pháp nào để có thể giúp cho những học sinh cá biệt có thể trở thành học sinh phát triển toàn diện.
Bản thân là một giáo viên và cũng đã từng làm Bí thư Đoàn nhiều năm, với nhiều bức xúc những học sinh cá biệt với sự bất lực của gia đình, nhà trường và xã hội. Bản thân cũng chứng kiến không ít trường hợp học sinh cá biệt được quan tâm giáo dục đúng mức, đã trở thành những người có nhiều đóng góp cho xã hội. Và cũng chính những em này, sau này đã trở về trường nhiều hơn, biết ơn Thầy – Cô giáo cũ nhiều hơn . 
 Chính vì vậy, để hoàn thành nhiệm vụ chính trị của nhà trường là đào tạo và giáo dục đạo đức, nhân cách học sinh trở thành những con người có đủ tài, đủ đức để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, thì giáo dục không chỉ đơn thuần là trang bị cho học sinh kiến thức mà còn uốn nắn để các em trở thành những công dân tốt. Hai yếu tố này trở thành quan hệ mật thiết với nhau và không thể xem nhẹ bất cứ yếu tố nào. Hiện nay đất nước ta đang từng bước hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới cũng như trên tất cả các phương diện đời sống văn hóa, xã hội đang du nhập vào nước ta; làm cho sự tác động xâm nhập và lan tràn của những mặt tiêu cực trong đời sống xã hội vào nhà trường gây ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình học tập, rèn luyện đạo đức nhân cách của học sinh. Nếu chúng ta không có những biện pháp giáo dục thích hợp sẽ dẫn tới một bộ phận không nhỏ thanh thiếu niên học sinh chạy theo cuộc sống đua đòi vật chất mà hư hỏng.
	 Mặt khác từ xa xưa ông cha ta đã rất coi trong vấn đề giáo dục con người hiền tài phục vụ cho đất nước. Câu nói “Hiền tài là nguyên khí của Quốc gia, nguyên khí vững thì thế nước mạnh, nguyên khí suy thì thế nước yếu”; Nghĩa là giáo dục đạo đức, nhân cách tốt cho học sinh giúp các em xác định rõ nhiệm vụ trách nhiệm công dân của mình, xác định mục tiêu lý tưởng để phấn đấu, xác định rõ động cơ, mục đích học tập thì sẽ giúp các em học tập ngày càng tốt hơn.
	 Thực tế học sinh tuyển sinh vào Trường THPT Nguyễn Trường Tộ hầu hết thuộc địa bàn nông thôn, học yếu, phần lớn có hoàn cảnh kinh tế gia đình khó khăn nên ít quan tâm chăm sóc việc học hành đối với con của cha mẹ còn hạn chế.
	 Tăng cường quan hệ giữa nhà trường gia đình và xã hội như một liều thuốc ngăn chặn mọi sự xâm nhập của những tác động xấu ngoài xã hội vào nhà trường là một trong những biện pháp giáo dục có hiệu quả hiện nay. Tất nhiên khả năng miễn dịch của học sinh là quyết định song yếu tố giáo dục là vô cùng quan trọng, Bác Hồ đã dạy:
“Lúc ngủ ai cũng như lương thiện
Tỉnh dậy phân ra kẻ dữ hiền
Hiền, dữ đâu phải là tính sẵn
Phần nhiều do giáo dục mà nên ”
	 Trăm sông đều đổ về biển, gia đình là tế bào của xã hội, truyền thống văn hóa, đạo đức của một dân tộc, một đất nước đều bắt nguồn từ truyền thống của gia đình, họ tộc. Vì thế mối quan hệ kết hợp giữa nhà trường gia đình và xã hội trong việc giáo dục đạo đức học sinh là một tất yếu.
II. Mục đích nghiên cứu:
	Để tạo được mối quan hệ gắn bó với tinh thần trách nhiệm cao giữa nhà trường và gia đình trong việc giáo dục học sinh trở thành những công dân Việt Nam có tri thức, nhân cách tốt, có năng lực sáng tạo và tự ứng phó được với mọi hoàn cảnh trong cuộc sống. Tạo được mối quan hệ này sẽ giúp nhà trường tạo được môi trường giáo dục trong sạch vững mạnh, từng bước nâng cao chất lượng giáo dục – đào tạo nhằm hoàn thành mục tiêu đào tạo của nhà trường và nhiệm vụ chính trị của ngành GD-ĐT giao cho.
III. Đối tượng nghiên cứu:
	 Các biện pháp, giải pháp quản lý giáo dục của nhà trường. Các biện pháp giải pháp của gia đình và các mối quan hệ phối hợp hỗ trợ giáo dục học sinh giữa nhà trường và gia đình.
IV. Nhiệm vụ nghiên cứu:
	Đề xuất các giải pháp quan hệ phối hợp, hỗ trợ cho nhà trường và gia đình trong việc giáo dục và quản lý học sinh.
V. Phạm vi nghiên cứu:
	 Mối quan hệ giữa nhà trường gia đình và các tổ chức đoàn thể trong và ngoài nhà trường trong công tác giáo dục học sinh.
VI. Phương pháp nghiên cứu:
	 Tổng kết, rút kinh nghiệm.
B. NỘI DUNG ĐỀ TÀI
	 Các-Mác từng nói con người là sự tổng hòa của các mối quan hệ xã hội. Trong đó con người chịu sự tác động qua lại lẫn nhau trong quan hệ giao tiếp và được xem xét, đánh giá bởi những chuẩn mực đạo đức qui định, những chuẩn mực này luôn hướng cho con người sống và làm việc vì lợi ích không chỉ của bản thân mà còn vì lợi ích và sự phồn vinh của cả cộng đồng và xã hội. Vì thế giáo dục học sinh cũng phải tuân theo chuẩn mực đó mà đề ra các biện pháp thích hợp.
I. Các biện pháp thực hiện:
	1. Biện pháp từ phía nhà trường:
	 - Xây dựng tập thể Hội đồng sư phạm đoàn kết, thống nhất trong mọi hoạt động, mỗi CB, GV, CNV là một “Tấm gương sáng cho học sinh noi theo”. Vì “Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc quyết định chất lượng giáo dục, nhà giáo phải không ngừng học tập, rèn luyện nêu gương tốt cho người học. Nhà nước tổ chức đào tạo, bồi dưỡng giáo viên, có chính sách đảm bảo các điều kiện cần thiết về vật chất và tinh thần để nhà giáo thực hiện nhiệm vụ của mình” Trích điều 14 luật giáo dục sửa đổi năm 2005
.
	 - Tổ chức xây dựng qui chế dân chủ cơ sở trong mọi hoạt động của nhà trường, xây dựng nội qui trường học, nội qui bảo vệ tài sản, bảo vệ môi trường xanh sạch đẹp, qui định về an ninh trật tự, chương trình Quốc gia phòng chống tội phạm, chấp hành luật an toàn giao thông,.
	 - Tổ chức phân loại học sinh ngay từ khi vào trường theo năng lực, sở thích, năng khiếu Từ đó phân công giáo viên giảng dạy và chủ nhiệm phù hợp nhằm phát huy khả năng và tạo sự hứng thú trong học tập và thi đua rèn luyện cho học sinh. Trên cơ sở đó phân công cho GVCN có trách nhiệm cao trong việc theo dõi, tìm hiểu, chia sẻ, thông cảm với mọi hoàn cảnh của học sinh để nắm bắt tâm tư nguyện vọng của các em, từ đó có những biện pháp giáo dục uốn nắn thích hợp nhất.
	 - Phối hợp với hội khuyến học, hội chữ thập đỏ, hội cựu học sinh hoặc những nguồn của các mạnh thường quân bên ngoài thường xuyên có những động viên thăm hỏi và hỗ trợ một phần kinh phí cho những học sinh có hoàn cảnh khó khăn về kinh tế, bệnh tật vươn lên trong học tập.
	 - Phối hợp với Ban đại diện cha mẹ học sinh và gia đình động viên, an ủi những học sinh vi phạm nội qui nhà trường. Giúp các em có cơ hội nhận ra lỗi lầm của mình để cố gắng sửa chữa, xóa bỏ mặc cảm, vươn lên trong học tập và rèn luyện.
	 - Tăng cường công tác quản lý chủ nhiệm, thường xuyên nắm bắt những phản ánh, báo cáo tình hình lớp của GVCN( học tập, sĩ số, rèn luyện, học sinh vi phạm kỷ luật), sự kết hợp giữa GVCN với Ban đại diện học sinh lớp, phụ huynh học sinh phát hiện những biểu hiện lệch lạc trong hành vi đạo đức của học sinh. Chính nhờ thế mà BGH kịp thời đề ra những giải pháp thích hợp kịp thời trong việc uốn nắn, giáo dục học sinh.
	 - BGH chỉ đạo sự phối hợp thường xuyên, liên tục và chặt chẽ giữa GVCN với Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, gia đình tạo sức mạnh thống nhất đồng bộ trong mọi hoạt động của nhà trường nhất là trong vấn đề giáo dục thái độ, động cơ học tập, phấn đấu rèn luyện đúng đắn. Khi có học sinh vi phạm kỷ luật GVCN phải cho họp cán sự lớp, BCH chi đoàn, và họp lớp tiến hành góp ý cho học sinh vi phạm trước tập thể lớp, đề xuất những biện pháp xử lý kỷ luật. Trên cơ sở đó nhà trường mở Hội đồng kỷ luật với các thành phần: BGH, ĐTN, Thanh tra, GVCN, Ban đại diện cha mẹ học sinh, Cha mẹ học sinh và học sinh vi phạm, tiến hành phân tích chỉ ra điều hơn lẽ phải giúp học sinh nhận ra lỗi lầm mà sửa chữa, cha mẹ học sinh là người bảo lãnh trước BGH và Ban đại diện cha mẹ học sinh trong việc dạy bảo con mình, có sự tác động và hỗ trợ của tất cả các đoàn thể tổ chức trong trường đặc biệt là Đoàn TN. Vì thế hiệu quả giáo dục học sinh của trường sẽ đạt nhiều thành tích khả quan.
	 - Tổ chức thông tin liên lạc thường xuyên giữa GVCN, BCH Đoàn trường, Ban đại diện cha mẹ học sinh, cha mẹ học sinh để nắm bắt thông tin lẫn nhau một cách thường xuyên, từ đó tạo mối liên hệ gần gũi, tin tưởng trong học sinh nên hiệu quả giáo dục được nâng cao.
	2. Biện pháp từ phía Đoàn thanh niên:
	 - Tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phát huy vai trò xung kích trong việc lãnh đạo và tập hợp Đoàn viên, thanh niên học sinh. Thông qua tổ chức Đoàn học sinh có môi trường phấn đấu trưởng thành. Đoàn thanh niên phải có kế hoạch hoạt động, chương trình rèn luyện đoàn viên thanh niên hằng năm cụ thể để thu hút sự tham gia nhiệt tình của tất cả học sinh đối với mình. Tạo một hình ảnh đẹp để trở thành người bạn thân thiết của thanh niên học sinh, là chiếc cầu nối vững chắc để thanh niên đến với Đảng đến với những chân trời mới đầy tươi sáng và đầy ước mơ hoài bão. Hơn nữa và hơn bao giờ hết phải làm cho thanh niên học sinh nhận thấy được chính các em là những người chủ tương lai của đất nước phải nhận thức rõ ràng đây là cơ hội để các em thể hiện sức trẻ, vai trò, nhiệm vụ của mình trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
	 - Đoàn TNCS Hồ Chí Minh thường xuyên tổ chức các hoạt động ngoại khóa và các ngày lễ chủ điểm cũng như tổ chức các câu lạc bộ theo sở thích hoạt động có chất lượng nhằm thu hút sự tham gia của học sinh. Đẩy mạnh tuyên truyền cho học sinh có ý thức chấp hành giao thông, nâng cao nhận thức, đồng thời giáo dục về phẩm chất đạo đức lối sống cho thanh niên học sinh. Xây dựng người thanh niên trong thời kỳ mới năng động, vững vàng kiến thức, có ý chí và nghị lực xứng đáng là lực lượng kế tục sự nghiệp của Đảng.
	 - Kiện toàn Ban chấp hành chi đoàn lớp, các tổ chức đoàn thể , đội cờ đỏ, đội thanh niên xung kích tình nguyện làm nòng cốt tuyên truyền đạo đức lối sống, luật pháp trong học sinh thông qua tất cả các hoạt động như: Đền ơn đáp nghĩa, hiến máu nhân đạo, vì bạn nghèo, phòng chống ma túy, tìm hiểu SKSS VTN Đẩy mạnh mô hình “Lớp tự quản” qua đó kết nối xây dựng những tập thể lớp đoàn kết vững mạnh trong thi đua học tập và rèn luyện.
	 - Giữ vai trò đảm bảo an ninh trật tự trong trường học, Đoàn TN thường xuyên phối hợp chặt chẽ với GVCN lập danh sách những học sinh cá biệt để giáo dục riêng. BCH Đoàn trường còn thường xuyên chỉ đạo, hướng dẫn các chi đoàn tổ chức ký cam kết: Không vi phạm pháp luật - đặc biệt là pháp luật về ATGT, không vi phạm qui chế kiểm tra thi cử, không vi phạm nội qui nhà trường..
	 - Đoàn TN giữ vai trò quan trong trong việc giúp BGH và GVCN đánh giá xếp loại hạnh kiểm của học sinh trong từng tháng và cả học kỳ, thông qua việc theo dõi thi đua và các phong trào lớp đạt được, cũng như sự tự giác rèn luyện phấn đấu và chấp hành nội qui nhà trường. Từ đó tạo sự công bằng trong việc đánh giá xếp loại học sinh, tạo sự chuyển biến lớn trong rèn luyện đạo đức, tác phong của học sinh. Góp phần giảm đáng kể tình trạng học sinh có hạnh kiểm xấu.
	 - Thường xuyên phát động các đợt thi đua cao điểm chào mừng các ngày lễ lớn trong năm bằng các hoạt động như: Đăng ký tiết học tốt, tuần học tốt, thi đấu TDTT, thi văn nghệ, viết bài tìm hiểu, thi tìm hiểu kiến thức.... Từ đó tạo không khí thi đua sôi nổi tất cả học sinh giữa các lớp. Tổ chức các hội nghị trao đổi chuyên môn học tập xoay quanh chủ đề “Làm thế nào học ở nhà tốt” hoặc “Phương pháp học tập có hiệu quả các môn xã hội, tự nhiên”,
	3. Biện pháp từ phía gia đình:
	 - Gia đình cha mẹ học sinh nắm chắc thời gian biểu học tập của con em mình, nhằm tạo điều kiện tốt nhất về thời gian, vật chất trong điều kiện có thể , quản lý tốt hoạt động, hành vi, quan hệ của con mình, thường xuyên liên lạc với GVCN, thông qua GVCN lớp thông báo cho BĐ DCMHS của lớp, của trường và Hiệu trưởng, Đoàn TN về những biểu hiện của con mình về vấn đề học tập, đạo đức nhằm giúp cho GVCN, nhà trường, thường trực ĐTN kịp thời nắm bắt thông tin nhanh nhất để có kế hoạch giúp đỡ và động viên kịp thời.
	 - Kiến nghị, phản ánh kịp thời với nhà trường những vấn đề liên quan đến việc dạy của giáo viên về đạo đức nhân cách, thái độ đối xử với học sinh, tinh thần giảng dạy nhiệt tình hay chiếu lệ Giúp nhà trường có thông tin điều chỉnh cho hợp lý và nâng dần chất lượng giáo dục đuổi kịp nhu cầu phát triển của thời đại.
	 - Khắc phục tình trạng không ít phụ huynh còn thiếu sự quan tâm đúng mức đến việc học tập và rèn luyện của con em mình nên quản lý lỏng lẻo, thậm chí có phụ huynh còn có tư tưởng ỷ lại phó thác cho nhà trường. Đặc biệt hơn còn có một số bậc phụ huynh bao che cho những sai phạm của con em mình nên thiếu sự hợp tác giáo dục.
	4. Biện pháp từ phía Ban đại điện cha mẹ học sinh:
	 - Hỗ trợ nhà trường trong việc vận động, thuyết phục và phổ biến những chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng và nhà nước liên quan đến giáo dục như cam kết “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”.
	 - Tham gia cùng với GVCN và nhà trường giáo dục học sinh vi phạm nội qui nhà trường như: Không chăm chỉ học hành, tác phong không đúng mực, vi phạm ATGT, gây gỗ đánh nhau, trộm cắp,. Cùng với ban đại diện cha mẹ học sinh lớp và cha mẹ học sinh gây áp lực trên cơ sở “Kỷ cương, tình thương, trách nhiệm” nhằm tạo cho các em cơ hội nhận ra lỗi lầm phấn đấu sửa chữa.
	 - Cùng với nhà trường tổ chức hoạt động “Xã hội hóa giáo dục” nhất là ở khía cạnh huy động sự đóng góp của những thành phần kinh tế trong xã hội nhằm hỗ trợ cho trường cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học. Cụ thể như hỗ trợ các hoạt động ngoại khóa do các đoàn thể hoặc tổ chuyên môn tổ chức, hỗ trợ việc bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém, các hoạt động TDTT- VHVN giao lưu do nhà trường đoàn thể tổ chức ..
	 - Phối hợp cùng với nhà trường tổ chức tốt các ngày sinh hoạt chủ điểm, ngoại khóa như ngày thành lập QĐND, 30/4, 1/5, 20/11, .. ngày khai giảng, sơ kết, bế giảng năm học Thông qua các hoạt động đó thể hiện mối quan hệ ngày càng gắn bó giữa nhà trường - gia đình học sinh, nâng cao hiệu quả giáo dục lên rất cao vì hiệu quả giáo dục được tác động từ nhiều phía, tập thể giáo viên, GVCN, các tổ chức đoàn thể đặc biệt là tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, gia đình, Ban đại diện cha mẹ học sinh, áp lực về chuẩn mực đạo đức xã hội qui định.
	 - Cùng với nhà trường, Đoàn TN tham gia bàn giao học sinh về sinh hoạt hè tại địa phương đầy đủ, nhằm giúp cho địa phương và gia đình quản lý tốt nhất hoạt động của con em mình trong hè. Chính nhờ mối quan hệ này mà trong thời gian qua Trường THPT Nguyễn Trường Tộ đảm bảo được môi trường giáo dục lành mạnh, không để xảy ra tình trạng học sinh gây gỗ đánh nhau hay vi phạm pháp luật ở địa phương.
II. Đánh giá chung:
- Khắc phục tình trạng một số GVCN xử lý các trường hợp học sinh vi phạm kỷ luật hoặc chậm tiến bộ còn thiếu kiên quyết dẫn đến không có tác dụng giáo dục. Một số GVCN tuy đầy nhiệt tình nhưng thiếu phương pháp nên hiệu quả trong công tác giáo dục còn thấp, thậm chí còn một số giáo viên kể cả GVCN còn xem nhẹ vấn đề giáo dục đạo đức nhân cách cho học sinh mà chỉ thiên về việc truyền thụ kiến thức.
- Khắc phục tình trạng do chủ quan hay khách quan mà một số GVCN chưa đi sâu tìm hiểu tâm tư nguyện vọng và hoàn cảnh cụ thể của từng học sinh trong lớp mình chủ nhiệm nên chưa có biện pháp giáo dục thích hợp và cũng vì thế nên việc kết hợp giữa GVCN, GV bộ môn, BCH Đoàn TN, gia đình, nhà trường chưa đạt hiệu quả cao.
- Khắc phục tình trạng thông tin còn gián đoạn giữa GVCN, gia đình học sinh với nhà trường và chính quyền địa phương để tạo nên thông tin thông suốt nhằm tạo được sự liên hệ chặt chẽ hơn trong giáo dục học sinh.
C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
I. Kết luận:
	- Xây dựng mối quan hệ hữu cơ giữa nhà trường - gia đình, xã hội qua mô hình Trường - Phường , Công an Phường , Ban đại diện cha mẹ học sinh trong việc giáo dục học sinh.
	- Thắt chặt mối quan hệ và sự chỉ đạo sát sao của BGH sự hoạt động đồng bộ giữa GVCN, Giáo viên bộ môn, BCH Đoàn TN, đội cờ đỏ, đội TNXK tình nguyện.
II. Kiến nghị:
	- Tăng cường vai trò của GVCN, khi phân công chủ nhiệm sao cho phù hợp với từng đối tượng học sinh của từng lớp, phát huy hơn nữa sức mạnh tập thể của Hội đồng sư phạm trong công tác giáo dục, đặc biệt phải thể hiện tấm gương sáng của thầy cô ở nhà trường, của cha mẹ học sinh ở gia đình, của người lớn tuổi ở ngoài xã hội, phải đối xử công bằng trong mọi vấn đề nhằm tạo niềm tin trong các em có như thế thì tác dụng giáo dục mới đạt hiệu quả thật sự và quan hệ phối hợp giữa nhà trường - gia đình mới có ý nghĩa thiết thực, cụ thể.
	- Tiếp tục cho học sinh và gia đình ký cam kết không vi phạm nội qui nhà trường, pháp luật ở địa phương, qui chế thi cử kiểm tra, xây dựng nếp sống văn hóa, đẩy mạnh công tác xây dựng môi trường giáo dục xanh sạch đẹp.
	- Xử lý kiên quyết kịp thời mọi biểu hiện sai phạm sẽ có tính thuyết phục, giáo dục và động viên tốt.
Phú Đông, ngày 20 tháng 3 năm 2011
	 Người viết
	 Huỳnh Văn Thống 
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Luật giáo dục sửa đổi 2005
Tâm lý lứa tuổi.
Phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục