Giáo án Vật lý 7 - Chương 1: Quang học - Bài 2: Sự truyền ánh sáng - Chu Xuân Thái - Trường THCS Liêng Trang

Tuần : 02 Ngày soạn : 20-08-2013
Tiết : 02 Ngày dạy : 25-08-2013 	 
Bài 2 : 
SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG 
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức: 
 - Phát biểu được định luật truyền thẳng của ánh sáng.
 - Nhận biết được ba loại chùm sáng: song song, hội tụ và phân kì.
2. Kĩ năng: 
- Biểu diễn được đường truyền của ánh sáng (tia sáng) bằng đoạn thẳng có mũi tên.
3. Thái độ: 
- Biết vận dụng kiến thức vào cuộc sống 
II. Chuẩn bị: 
1. GV: - 1 ống nhựa cong , ống nhựa thẳng ,1 nguồn sáng dùng pin ,3 màn chắn có đục lỗ như nhau. 
2. HS: - Nội dung SGK .
Tổ chức các hoạt động dạy và học: 
1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số vệ sinh lớp .
2. Kiểm tra bài cũ: 
- Hs1: Khi nào ta nhận biết được ánh sáng? Khi nào ta nhìn thấy được vật? Giải thích hiện tượng
nhìn thấy khói hương? 
- Hs2 chữa bài tập 1.1và 1.2 SBT
3. Tiến trình:
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Kiến thức cần đạt
Họat động 1: Giới thiệu bài mới:
- Cho HS đọc phần mở bài SGK. Em có suy nghĩ gì về thắc mắc của bạn Hải ?
- Đọc phần mở bài SGK.
- Nêu ý kiến.
Hoạt động 2 : Nghiên cứu tìm quy luật đường truyền của ánh sáng:
- Dự đoán xem ánh sáng truyền theo đường cong hay đường gấp khúc? - Từ dụ đoán trên em hãy nêu phương án kiểm tra ?
- Cùng với hs thảo luận các phương án kiểm tra và tiến hành thí nghiệm .
- Không có ống thẳng thì ánh sáng có truyền theo đường thẳng không? Thì chúng ta cùng tiến hành làm TN theo SGK ? 
- Để cho hs nêu phương án thou nghiệm, sau đó giúp cho hs không cần kiểm tra 3 lỗ A,B,C mà chỉ cần kiểm tra 3 bản 1,2,3, nằm trên cùng một đường thẳng vì 3 bản này đều giống hệt nhau 
- Chú ý chỉ lệch khoảng 1-2 cm tránh lệch hẳn thì ánh sáng có thể lọt qua lỗ còn lại 
- Căn cứ vào kêt quả thí nghiệm yêu cầu hs hoàn thành phần kết luận ?
- Thông báo môi trường không khí , nước , tấm kính trong => gọi là môi trường trong suốt . mọi vị trí trong môi trường có tính chất như nhau => đồng tính => rút ra định luật
- Nêu dự đoán (tùy hs)(ánh sáng truyền qua khe hẹp đi thẳng hoặc ánh sáng từ đèn phát ra đi thẳng)
- Bố trí thí nghiệm , làm việc cá nhân lần lượt từng hs quan sát dây tóc bóng đèn pin qua ống thẳng và ống cong => Tiến hành hoàn thành C1 : 
C1: Ống thẳng nhìn thấy dây tóc bóng đèn đang phát sáng => ánh sáng từ dây tóc bóng đèn qua ống thẳng tới mắt . ống cong không nhìn thấy dây tóc bóng đèn => ánh sáng từ dây tóc bóng đèn không truyền theo đường cong .
- Hs nêu phương án làm thí nghiệm 
- Các nhóm tiến hành làm thí nghiệm 
+ Bật đèn 
+ Để đèn 1,2,3 sao cho nhìn qua 3 lỗ A,B,C vẫn thấy đèn sáng 
+ Kiểm tra 3 lỗ A,B,C có thẳng hàng không? 
-Hs ghi vở 3 lỗ A,B,C thẳng hàng => ánh sáng truyền theo đường thẳng 
- Để lệch một trong ba bản quan sát đèn => không thấy ánh sáng phát ra từ đèn 
- Làm việc cá nhân hoàn thành nội dung kết luận: Đường truyền của ánh sáng trong không khí là đường thẳng 
- Phát biểu định luật và ghi vào vở
I. Đường truyền của ánh sáng :
C1: + Ống thẳng nhìn thấy dây tóc bóng đèn đang phát sáng => ánh sáng từ dây tóc bóng đèn qua ống thẳng tới mắt. 
+ Ống cong không nhìn thấy dây tóc bóng đèn => ánh sáng từ dây tóc bóng đèn không truyền theo đường cong.
* Kết luận: Đường truyền của ánh sáng trong không khí là đường thẳng.
* Định luật truyền thẳng của ánh sáng: Trong môi trường trong suốt và đồng tính ánh sáng truyền theo đường thẳng.
Hoạt động 3 : Nghiên cứu thế nào là tia sáng , chùm sáng:
- Qui ước tia sáng như thế nào? Thông qua thí nghiệm yêu cầu hs nghiên cứu SGK và vẽ tia sáng (Chú ý khe hẹp phải để song song với màn)
- Quy ước vẽ chùm sáng như thế nào ? 
- GV chú thích thêm cho HS , trong thực tế thường gặp chùm sáng gồm nhiều tia sáng.
- Thay tấm chắn 1 khe hẹp bằng tấm chắn 2 khe hẹp song song 
- Vặn đèn để tạo ra 2 tia hẹp song song, 2 tia hội tụ, 2 tia phân kì và cho Hs trả lời C3 ?
+ Thế nào là chùm sáng song song?
+ Thế nào là chùm sáng hội tụ ?
+ Thế nào là chùm sáng phân kỳ?
- Làm việc cá nhân nghiên cứu SGK vẽ tia sáng từ điểm sáng S. 
- Là một đường thẳng có mũi tên chỉ hướng gọi là tia sáng.
Chùm sáng song song :
Chùm sáng hội tụ :
Chùm sáng phân kỳ :
C3:
 - Chùm sáng song song là chùm sáng gồm các tia sáng không giao nhau trên đường truyền của chúng .
- Chùm sáng HT là chùm sáng gồm các tia sáng giao nhau trên đường tryền của chúng 
- Chùm sáng PK là chùm sáng gồm các chùm sáng loe rộng ra trên đường truyền của chúng
II/ Tia sáng và chùm sáng:
1) Biểu diễn đường truyền của ánh sáng :
*Quy ước : Biểu diễn đường truyền của ánh sáng bằng một đường thẳng có mũi tên chỉ hướng gọi là tia sáng.
2) Ba lọai chùm sáng :
C3 :
 a) Chùm sáng song song gồm các tia sáng không giao nhau trên đường truyền của chúng .
b) Chùm sáng hội tụ :Gồm các tia sáng giao nhau trên đường truyền của chúng.
c) Chùm sáng phân kỳ : Gồm các tia sáng lóe rộng ra trên đường truyền của chúng .
Hoạt động 4 : Vận dụng:
- Cho hs giải đắp câu C4 ?
- Cho hs đọc C5: bằng kinh nghiệm nêu cách điều chỉnh 3 kim thẳng hàng ?
- Liên hệ để giải thích: Khi ngắm lớp xếp hàng em phải ngắm như thế nào cho thẳng? giải thích 
C4 : Aùnh sáng từ đèn phát ra đã truyền đến mắt ta theo đường thẳng 
- Hs tiến hành làm thí nghiệm 
+ Đặt mắt sao cho chỉ nhìn thấy kim gần mắt nhất mà không nhìn thấy 2 kim còn lại.
+ Giải thích : Kim 1 là vật chắn sáng của kim 2 , Kim 2 là vật chắn sáng của kim 3 => do ánh sáng truyền theo đường thẳng nên ánh sáng từ kim 2,3 bị chắn không tới mắt.
C4 : Aùnh sáng truyền theo đường thẳng.
- C5: Đặt mắt sao cho chỉ nhìn thấy kim gần mắt nhất mà không nhìn thấy kim còn lại.
Giải thích :Kim 1 là vật chắn sáng của kim 2 , kim 2 là vật chắn sáng của kim 3 .Do ánh sáng truyền theo đường thẳng nên ánh sáng từ kim 2,3 bị chắn không tới mắt .
IV. Củng cố: 
 - Phát biểu định luật truyền thẳng ánh sáng?
 - Biểu diễn tia sáng như thế nào?
V. Hướng dẫn về nhà:
 - Về nhà học bài, làm các bài tập 2.1->2.4(SBT). Xem trước và chuẩn bị trước bài 3.
* Rút kinh nghiệm:
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................