Giáo án Tin học lớp 6 - Chương 3: Hệ điều hành - Bài 11: Tổ chức thông tin trong máy tính

Tuần: 11 – Tiết : 22
Ngày dạy:
Bài 11: TỔ CHỨC THÔNG TIN TRONG MÁY TÍNH
1./ MỤC TIÊU:
1.1/ Kiến thức:
 - Học sinh biết: Khái niệm tệp tin và thư mục.
 - Học sinh hiểu: được chức năng của tệp tin và thư mục.
1.2/ Kỹ năng:
- Học sinh thực hiện được: Sử dụng cách tổ chức thông tin trên máy để sắp xếp các thư mục, các tệp tin trong máy.
- Học sinh thực hiện thành thạo: Phân biệt tệp tin và thư mục. Chỉ ra được quan hệ mẹ con của thư mục.
1.3/ Thái độ:
 - Thói quen : HS có thái độ nghiêm túc.
 - Tính cách: Thể hiện năng lực tự học, tư duy và sáng tạo của học sinh.
2./ NỘI DUNG HỌC TẬP 
 - Tệp tin 
 -Thư mục
3./ CHUẨN BỊ:
	3.1/ Giáo viên:
	 - Máy tính, máy chiếu.
	3.2/ Học sinh: 
 - Học bài, xem trước bài mới
4./ TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
4.1./ Ổn định tổ chức và kiểm diện
 6.1:.................... 6.2:... 6.4: ..
4.2./ Kiểm tra miệng: 
Câu 1: HĐH có những nhiệm vụ gì đối với máy tính? Phần mềm nào được cài đặt đầu tiên trong máy tính? (10đ)
Câu 2: Thông tin có mấy dạng cơ bản?
Đáp án:
Câu 1: HĐH có những nhiệm vụ:
- Điều khiển phần cứng và tổ chức thực hiện các chương trình máy tính.(4đ)
- Cung cấp giao diện cho người dùng. Giao diện là môi trường giao tiếp cho phép con người trao đổi thông tin với máy tính trong quá trình làm việc.(3đ)
- Tổ chức và quản lí thông tin trong máy tính.(3đ)
Câu 3: thông tin có dạng cơ bản: (10đ)
-Văn bản
-Âm thanh
-Hình ảnh
4.3./ Tiến trình bài học
Hoạt động của GV và HS
Nội dung bài học
*Hoạt động 1 : Tìm hiểu về thư mục( 19p’)
*Mục tiêu: 
 - Kiến thức: +Biết khái niệm tệp tin
+ Hiểu được chức năng của tệp tin
- Kỹ năng: Sử dụng cách tổ chức thông tin trên máy để sắp xếp các tệp tin trong máy.
Tất cả các thông tin mà chúng ta muốn máy tính lưu trữ lại đều được đặt trong đĩa. Các thông tin này được lưu trữ dưới dạng từng tệp (file), như vậy file hay tệp là một đơn vị lưu trữ thông tin trên đĩa. 
- Em nào cho cô biết thông tin có mấy dạng?
HS: 3 dạng
-Vậy một tranh ảnh, hình vẽ lưu trữ trên đĩa thì được gọi là tệp gì?
HS:Tệp hình ảnh
+ Một bài hát, một video lưu trữ trên đĩa thì được gọi là tệp gì?
HS: Tệp âm thanh
+ Một bài văn, tài liệu lưu trữ trên đĩa thì được gọi là tệp gì?
HS: Tệp văn bản
- Những quyển vở giống nhau làm sao để tìm ra quyển vở mình cần?
HS: Nhìn vào nhãn ngoài vở, hoặc mở ra xem nội dung.
- Cách nhau giúp ta tìm kiếm nhanh hơn?
HS: Nhìn nhãn
Đúng vậy chúng ta phải đặt tên cho những quyển vở đó.
Tương tự trên máy tính cũng vậy để dễ dàng tìm kiếm tệp tin thì mỗi tệp đều có tên riêng dùng để phân biệt với các tệp khác gọi là tên tệp.
Vd: baitho.doc, hinhanh.jpg...
- Em có thể cho thêm một vài ví dụ về tên tệp tin.
Toan.exl , sinh.doc, ...
? Tại sao tên tệp tin cần có phần mở rộng.
(Dùng để mô tả kiểu dữ liệu )
+ Tên tệp tin không có phần mở rộng được không ? vì sao?
(được, nhưng khó nhận biết là kiểu dữ liệu nào)
VD: _.jpg cho ta biết đó là một hình ảnh.
 _.doc cho ta biết đó là tệp văn bản.
 _ .mp3 cho ta biết đó là một tệp âm thanh.
? Như vậy tệp tin có những yếu tố nào.
(Tên, thời gian, độ lớn, kiểu dữ liệu. Trong đó tên và phần mở rộng (được ngăn bởi dấu chấm) rất quan trọng).
GV lấy một số ví dụ về tệp tin: Baitap.doc; Danh sach.xls; Setup.exe ...
Kích thước
Kiểu tệp tin
Thời gian cập nhật
Tên tệp tin
? Ta có thể đặt tên tệp tin trùng với tệp tin đã có ở thư mục hiện hành không? Vì sao?
Lưu ý:
- Tệp tin phải có một tên duy nhất.
- Tệp tin gồm có 2 phần: Phần tên và phần đuôi mở rộng được ngăn cách nhau bằng dấu chấm.
- Thời gian tạo tệp tin, độ lớn của tệp tin tính bằng đơn vị byte.
HĐ3. Thư mục (17p’)
- Kiến thức: +Biết khái niệm thư mục
+ Hiểu được chức năng của thư mục
-Kỹ năng: Chỉ ra được quan hệ mẹ con của thư mục.
-GV: Trong thư viện trường, có rất nhiều sách, báo...nhưng tại sao mỗi lần em mượn sách, báo... các thầy cô làm trong thư viện lại tìm ra quyển em cần nhanh như vậy?
HS: - Sắp xếp chúng theo một quy luật, như sắp xếp theo môn, theo tác giả...
- GV: Khi ta tạo ra nhiều tệp tin cùng thể loại, cùng chủ đề, cùng tác giả... Nếu ta không biết cách bố trí hay sắp xếp chúng vào 1 nhóm riêng trên đĩa thì việc tìm kiếm sẽ ra sao?
HS: khó khăn
 - GV: Thư mục (directory) là một vùng không gian trên đĩa dùng để lưu trữ các tệp. Một thư mục có thể lưu trữ các thư mục con khác. Ta gọi quan hệ giữa hai thư mục này là mẹ, con.
Hình ảnh hình dung về các thư mục trên đĩa:
- Cây thư mục (directory tree) 
Giáo viên:nêu một vài ví dụ như mô hình cây thư mục:
VD: Toan
 Dai 
 Baitap.doc
 Hinh 
VD: Lớp 6, 6A, 6B, 6C, 6D....
	Lớp 6
	6A
	6B
 6C
 6D
Các thư mục trên đĩa được tổ chức theo hình cây gọi là cây thư mục (directory tree structure): gồm một thư mục gốc, trong thư mục gốc có nhiều thư mục con hoặc nhiều tệp, trong thư mục con có thể chứa nhiều thư mục con và nhiều tệp khác.
Cấu trúc thư mục mẹ con.
+Thư mục gốc là thư mục do người sử dụng tạo ra từ thư mục gốc hoặc từ một thư mục nào đó.
+Thư mục con là thư mục do người sử dụng tạo ra từ thư mục gốc hoặc một thư mục nào đó.
+Thư mục hiện thời (current directory) là thư mục mà bạn đang làm việc.
-GV:Tương tự như tệp tin, thư mục cũng được đặt tên để phân biệt. Cách đặt tên cũng như cách đặt tên của tệp tin, nhưng không có phần mở rộng. Em nào có thể lấy cho cô VD?
-HS: lấy ví dụ
- Chú ý:
+ Tên tệp tin trong thư mục phải khác nhau.
+ Các thư mục con trong cùng một thư mục mẹ phải có tên khác nhau.
2. Tệp tin 
- Tệp tin là đơn vị cơ bản để lưu trữ thông tin trên thiết bị lưu trữ.
- Các tệp tin trên đĩa có thể là:
+ Các tệp hình ảnh
+ Các tệp văn bản
+ Các tệp âm thanh
 - Các tệp là các chương trình phần mềm 
- Tên tệp gồm 2 phần: 
+ Phần tên chính
(filename): Bao gồm tối đa là 8 kí tự.
+ Phần mở rộng
(extension): Chứa tối đa 3 kí tự.
-Cách đặt tên tệp:
.
VD: Caudoivui.doc
Phần tên Phần mở rộng
2. Thư mục
- Thư mục là các không gian trên đĩa dùng để lưu trữ các tệp tin.
-Thư mục được tổ chức phân cấp và các thư mục có thể lồng nhau. Cách tổ chức này gọi là tổ chức hình cây
-Thư mục ngoài là thư mục mẹ, thư mục trong là thư mục con
-Thư mục gốc là thư mục được tạo ra đầu tiên
-Tên các tệp trong thư mục phải khác nhau
4.4./ Tổng kết
Câu 1: Em hãy nêu khái niệm tệp tin? Cho ví dụ?
Câu 2: Cho cây thư mục:
 C:\Trường THCS Đồng Rùm
	Khối 6
	 6A1
	 6A2
 	 6A3
 	 6A4
Khối 7
 7A1
 7A2
 7A3
Quan sát cây thư mục trên đâu là thư mục mẹ, đâu là thư mục con?Và cây thư mục này nằm trong ổ đĩa nào?
Đáp án:
Câu 1: Tệp tin là đơn vị cơ bản để lưu trữ thông tin trên thiết bị lưu trữ. Các tệp tin trên đĩa có thể là:
+ Các tệp hình ảnh
+ Các tệp văn bản
+ Các tệp âm thanh
Câu 2:
+Thư mục mẹ: Trường THCS Đồng Rùm
+Thư mục con:Khối 6, Khối 7
+Cây thư mục nằm trong ỗ đĩa C
	4.5./ Hướng dẫn học tập
- Đối với bài học tiết này : Học bài và trả lời câu hỏi 1,2,3/T43-SGK
- Chuẩn bị bài mới : Xem trước phần 2: Nhiệm vụ chính của hệ điều hành
5./ PHỤ LỤC :
 - Sách giáo khoa, sách bài tập