Kinh nghiệm về đổi mới biện pháp khi dạy bài ôn tập chủ đề: “Con người và sức khoẻ ” ( Tiết 1) – (Khoa học lớp 5)

 viªn cho häc sinh ®äc thuéc c¸c biÖn ph¸p phßng bÖnh ®· häc. 
 C¸ch cñng cè nh­ trªn häc sinh chØ ®äc vÑt , nhanh quªn , kiÕn thøc häc sinh tiÕp nhËn kh«ng ®­îc hÖ thèng , kh«ng ®¶m b¶o cho sù nhí l©u, nhí bÒn . 
 Tãm l¹i : tiÕt «n tËp chñ dÒ “ Con ng­êi vµ søc kháe ” , néi dung gi¸o dôc häc sinh cã ý thøc gi÷ g×n søc khoÎ . §©y lµ m¶ng kiÕn thöc réng , mang tÝnh kh¸i qu¸t vµ thùc hµnh cao , ®ßi hái häc sinh ph¶i cã nh÷ng kØ n¨ng ph©n tÝch , tæng hîp nhÊt ®Þnh . Nh­nng theo c¸ch d¹y trªn ch­a thÓ hiÖn ®óng tinh thÇn ®æi míi trong ph­¬ng ph¸p d¹y häc nªn ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu , kiÕn thøc vµ kü n¨ng cña bµi , h¹n chÕ ®Õn hiÖu qu¶ giê d¹y . 
 N¨m häc 2009 – 2010 , theo c¸ch cò t«i ®· tiÕn hµnh kiÓm tra trªn líp 5c cña m×nh gi¶ng d¹y . 
 Néi dung kiÓm tra . 
 1. Nªu giai ®o¹n ph¸t triÓn tuæi dËy th× gi÷a con trai vµ con g¸i ? 
 2. So s¸nh ®Æc ®iÓm tuæi dËy th× gi÷a nam giíi vµ n÷ giíi? 
 Th¬× gian 20 phót : 
` kÕt qu¶ nhËn thøc
Líp 5C
SÜ sè
 24em
§iÓm kh¸ giái 
 8 em
§iÓm TB
 10 em
§iÓm yÕu
 6 em
 Qua kÕt qu¶ nhËn thøc cña häc sinh thu ®­îc , chÊt l­îng giê häc rÊt thÊp , häc sinh n¾m bµi ®¹t :
Kh¸ giái : 3,5%
Trung b×nh : 41%
 YÕu : 24,5% 
 3, Nh÷ng sai lÇm Khi häc sinh líp 5 m¾c ph¶i khi häc tiÕt «n tËp “ Con nguêi vµ søc khoΔ . 
 Th«ng qua ®iÒu tra , kh¶o s¸t vµ vµ t×m hiÓu qua thùc tÕ giê häc cho thÊy c¸c em ®· béc lé nh÷ng sai lÇm nh­ sau :
 - Häc sinh ch­a hÖ thèng ®­îc kiÕn thøc cña chñ ®Ò “ Con ng­êi vµ søc khoÎ ”
mét c¸ch l« gÝch , cã hÖ thèng . 
 - ¤n tËp chñ ®Ò “ Con ng­êi vµ søc khoÎ ” häc sinh kh«ng cã c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ søc khoÎ dùa trªn nh÷ng ®iÓm nçi bËt cña nã . 
 Vd : Søc khoÎ con ng­êi rÊt quan träng 
 4, Nguyªn nh©n nh÷ng sai lÇm 
 TiÕt «n tËp mang tÝnh chÊt thùc hµnh , néi dung kiÕn thøc ®­îc hÖ thèng hãa trªn ph­¬ng tiÖn trùc quan , kªnh h×nh chiÕm ®a sè , hÖ thèng c©u hái Sgk chØ gîi ý ®ßi hái häc sinh ph¶i lµm viÖc trªn s¬ ®å , tranh ¶nh th× míi hÖ th«ng ho¸ ®­îc 
l­îng kiÕn thøc ®· häc . Trong lóc ®ã c¸c em l¹i Ýt ®­îc ho¹t ®éng , Ýt ®­îc thùc hµnh . NÕu cã th× kÕt qu¶ ch­a cao . Nguyªn nh©n dÉn ®Õn thùc tr¹ng trªn lµ do gi¸o viªn d¹y theo ph­¬ng ph¸p cò , Ýt tæ chøc ho¹t ®éng cho häc sinh . 
 VËy chóng ta cÇn ph¶i cã ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®ã
 II .Gi¶i ph¸p khi d¹y tiÕt «n tËp “ Con ng­êi vµ søc khoÎ ” (T1) khoa häc líp 5 
 NhËn thøc ®­îc h¹n chÕ cña ph­¬ng ph¸p cò , t«i n¾m b¾t , vËn dông ph­¬ng ph¸p d¹y häc míi vµo bµi häc ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng cña häc sinh qua viÖc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp cho c¸c em . Bao gåm c¸c ho¹t ®éng chÝnh thøc sau:
 A .Tæ chøc trß ch¬i . 
 1. Quan niÖm trß ch¬i : - Häc mµ ch¬i , ch¬i mµ häc 
 2. T¸c dông : Qua tæ chøc trß ch¬i ngoµi t¸c dông tri thøc cßn t¸c dông kÝch thÝch høng thó , lßng say mª , thi ®ua häc tËp cña häc sinh . 
 - Th«ng qua trß ch¬i ®Ó nhí kiÕn thøc ®­îc l©u .
 - Trß ch¬i g©y sù s¸ng t¹o.
 - Còng cã lóc trß ch¬i cñng cè mäi kiÕn thøc trong tiÕt häc ®ã 
 - RÌn kü n¨ng nãi , th¸i ®é tù nhiªn tr­íc ®¸m ®«ng cña hoc sinh 
3 . C¸ch tæ chøc trß ch¬i 
 C¸ch 1 : Sö dông trß ch¬i trong phÇn “Khëi ®éng” bµi «n tËp. 
 Môc tiªu : Víi vai trß nhÑ nhµng sinh ®éng nµy , t«i mong muèn sÏ l«i kÐo sù chó ý cña c¸c em vµo bµi «n tËp , v× trß ch¬i chØ cã t¸c dông cñng cè , hÖ thèng c¸c bµi ®· häc ë chñ ®Ò “ Con ng­êi vµ søc khoÎ ”
 C¸ch tæ chøc : - Häc sinh nèi tiÕp nhau nªu tªn c¸c bµi ®· häc ë chñ ®Ò “ Con ng­êi vµ søc khoΔ 
 - Häc sinh nµo kh«ng nªu ®­îc sÏ lo¹i khái cuéc ch¬i.
 C¸ch 2: Sö dông trß ch¬i trong phÇn “cñng cè” bµi “ Con ng­êi vµ søc khoΔ Môc tiªu : §Ó cñng cè mét sè biÖn ph¸p phßng tr¸nh nh÷ng bÖnh th­ßng gÆp th«ng qua vÏ s¬ ®å . Gióp häc sinh hÖ thèng ho¸ mét sè biÖn ph¸p phßng bÖnh 
 C¸ch tæ chøc : - Ph¸t bót d¹ , giÊy khæ to cho häc sinh .
 - cho nhãm tr­ëng bèc th¨m lùa chän mét trong c¸c bÖnh ®· häc ®Ó vÏ s¬ ®å vÒ c¸ch phßng bÖnh ®ã .
 - §¹i tõng nhãm lªn d¸n s¬ ®å cña nhãm m×nh lªn b¶ng vµ tr×nh bµy b»ng lêi trªn s¬ ®å .
B . Ho¹t ®éng nhãm .
 1 . Quan niÖm vÒ ho¹t ®éng nhãm : ViÖc tæ chøc th¶o luËn nhãm qua thùc tÕ nh»m môc ®Ých h­íng c¸c em lµ “ C¸c nhµ khoa häc . ®i t×m tßi hÖ thèng l¹i tri thøc ®Ó råi tù m×nh diÔn ®¹t , tr×nh bµy , b¸o c¸o “ch©n lý ” mµ m×nh ®· hÖ thèng ®­îc ” .
 2 . T¸c dông : Tæ chøc ho¹t ®éng nhãm cho häc sinh cã t¸c dông rÌn ng«n ng÷ , diÔn ®¹t .
 3 . C¸ch tæ chøc ho¹t ®éng nhãm :
 * Ho¹t ®éng nhãm lín :
 + Môc tiªu :
RÌn kü n¨ng vÏ s¬ ®å cho häc sinh vµ gióp häc sinh n¾m v÷ng giai ®o¹n ph¸t triÓn tuæi dËy th× ë con trai vµ con g¸i .
 + C¸ch tiÕn hµnh : “ Chia líp lµm 4 nhãm ” 
*Yªu cÇu : Quan s¸t s¬ ®å ( SGK, 42) vÏ s¬ ®å tuæi dËy th× ë con trai vµ con g¸i .
 - §¹i diÖn nhãm lªn d¸n s¬ ®å cña nhãm m×nh lªn b¶ng vµ tr×nh bµy b»ng lêi trªn s¬ ®å , c¸c nhãm ®èi chiÕu nhËn xÐt .
 *Ho¹t ®éng nhãm nhá :
 + Môc tiªu : Qua thùc tÕ vµ kiÕn gióp häc sinh ph©n biÖt sù kh¸c nhau vÒ ®Æc ®iÓm tuæi dËy th× ë nam giíi vµ n÷ giíi .
 + C¸ch tiÕn hµnh : Cho häc sinh th¶o luËn nhãm bµn , nãi cho nhau nghe ®Æc ®iÓm næi bËt cña tuæi dËy th× gi÷a nam giíi vµ n÷ giíi .
Gäi ®¹i diÖn nhãm tr×nh bµy ., nhËn xÐt .
C . D¹y tiÕt «n tËp “ Con ng­êi vµ søc khoÎ ’’ ( Khoa häc líp 5 ) theo h­íng ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc .
 * C¶ phÇn «n tËp gåm c¸c m¹ch néi dung sau :
 + Sù sinh s¶n vµ ph¸t triÓn cña c¬ thÓ ng­êi .
 + VÖ sinh phßng bÖnh .
 + An toµn trong cuéc sèng .
T«i tiÕn hµnh tiÕt «n tËp ®ã nh­ sau :
1 . Môc ®Ých yªu cÇu : Sau bµi häc , häc sinh cã kh¶ n¨ng :
 - X¸c ®Þnh ®­îc giai ®o¹n tuæi dËy th× trªn s¬ ®å sî ph¸t triÓn cña con ng­êi kÓ tõ lóc míi sinh .
 - VÏ hoÆc viÕt s¬ ®å c¸ch phßng bÖnh : BÖnh sèt rÐt , sèt xuÊt huyÕt , viªm n·o , viªm gan A, nhiÔm HIV / AIDS.
2 . Lªn líp :
 a . Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng 
 Trß ch¬i: “ TruyÒn ®iÖn ’’ 
 LuËt ch¬i : Häc sinh tiÕp nhau nªu tªn c¸c bµi ®· häc ë chñ ®Ò “ Con ng­êi vµ søc khoÎ ” .
NÕu kh«ng nªu ®­îc bÞ ®iÖn giËt lo¹i ra khái cuéc ch¬i .
 + Cñng cè trß ch¬i : - Giíi thiÖu bµi .
 Võa råi líp chóng m×nh ch¬i trß ch¬i “ TruyÒn ®iÖn ’’ kÓ tªn c¸c bµi ®· häc vÒ chñ ®Ò “ Con ng­êi vµ søc khoÎ ” 
B¹n nµo giái h·y cho c¶ líp biÕt . HS nªu
C¸i g× quý nhÊt ? - Søc khoÎ quý nhÊt 
 GV : Trªn tr¸i ®Êt , con ng­êi ®­îc coi lµ tinh hoa cña ®Êt .
 B¸c Hå ®· tõng nãi : “ Mçi ng­êi d©n khoÎ m¹nh lµ mét d©n téc khoÎ m¹nh ’’ . Bµi häc nµy gióp c¸c em «n tËp , hÖ thèng l¹i nh÷ng kiÕn thøc ë chñ ®Ò “Con ng­êi vµ søc khoÎ ” (TiÕt 1)
b . Ho¹t ®éng 2: ¤n tËp : Con ng­êi vµ søc khoÎ .
 + Lµm viÖc trªn s¬ ®å - th¶o luËn nhãm ( nhãm lín )
 GV ph¸t phiÕu häc tËp cho häc sinh .
 GV : §Ó cñng l¹i giai ®o¹n ph¸t triÓn ®é tuæi dËy th× ë con trai vµ con g¸i , mêi c¶ líp sinh ho¹t theo nhãm víi yªu cÇu sau :
 + PhiÕu häc tËp :
 Quan s¸t s¬ ®å trong SGK( 42) th¶o luËn néi dung sau :
 1 . VÏ s¬ ®å ®é tuæi dËy th× ë con trai vµ con g¸i .
 2 . Khoanh vµo ch÷ c¸i tr­íc c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt .
 Tuæi d¹y th× lµ g× ?
Lµ tuæi mµ c¬ thÓ cã nhiÒu biÕn ®æi vÒ mÆt thÓ chÊt .
Lµ tuæi mµ c¬ thÓ cã nhiÒu biÕn ®æi vÒ mÆt tinh thÇn .
c.Lµ tuæi mµ c¬ thÓ cã nhiÒu biÕn ®æi vÒ mÆt t×nh c¶m vµ tuæi dËy th× ë n÷ : 10 > 15 tuæi ; Nam 13 >17 tuæi .
3 . Khoanh vµo ch÷ c¸i ®Æt tr­íc cau tr¶ lêi ®óng .
 ViÖc nµo d­íi ®©y chØ cã phô n÷ lµm ®­îc .
 a. Lµm bÕp giái 
 b. Ch¨m sãc con c¸i 
 c . Mang thai vµ cho con bó 
 d . Thªu , may giái 
* Tæ chøc b¸o c¸o kÕt qu¶ :
 - §¹i diÖn 4 nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ theo tr×nh tù nh­ sau :
* LÇn 1 . Mêi ®¹i diÖn 1 nhãm b¸o c¸o 
 KÕt qu¶ néi dung c©u hái 1 trªn s¬ ®å : 
 - C¸c nhãm ®èi chiÕu nhËn xÐt bæ sung.
 KÕt qu¶ ®óng nhÊt 
0 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
Tuæi vÞ thµnh niªn 10 - 19
Tuæi vÞ thµnh niªn 10 - 19
Tuæi vÞ thµnh niªn 10 - 19
Tuæi vÞ thµnh niªn 10 - 19
Tuæi vÞ thµnh niªn 10 - 19
Tuæi dËy th× ë 
n÷ 10 -> 15
Tuæi dËy th× Nam 13- 17-17171717> 17
LÇn 2: Mêi ®¹i diÖn mét nhãm tr×nh bµy - C¸c nhãm ®èi chiÕu nhËn xÐt 
Néi dung c©u 2 trªn phiÕu häc tËp bæ sung
 KÕt qu¶ ®óng nhÊt : Khoanh trßn vµo « d : Lµ tuæi mµ c¬ thÓ cã nhiÒu biÕn ®æi 
vÒ mÆt thÓ chÊt , tinh thÇn t×nh c¶m , mèi quan hÖ x· héi . 
 Gv cung cÊp thªm : Tuæi dËy th× cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®èi víi mçi cuéc ®êi cña con ng­êi . 
 Søc khoÎ , thÓ chÊt vµ tinh thÇn cña giai ®o¹n nµy ®Æc biÖt quan träng . 
 * LÇn 3 : Mêi ®¹i diÖn nhãm tr×nh bµy C¸c nhãm cßn l¹i ®èi chiÕu nhËn xÐt - 
 néi dung c©u hái trªn 3 phiÕu häc tËp	 bæ sung
 KÕt qu¶ ®óng nhÊt : khoanh trßn vµo « c : mang thai vµ cho con bó . 
 Gi¸o viªn tiÕp tôc ®èi chiÕu phÇn b¸o c¸o	 Hai ®¹i diÖn Nam – N÷	
 kÕt qu¶ võa mang tÝnh chÊt thi ®ua , häc 	 M« t¶ ®iÓm nçi bËt ë tuæi dËy th× 
 tËp võa ®Ó cñng cè kiªn thøc , kü n¨ng	 ë nam giíi vµ n÷ giíi 
 + Nh÷ng ®iÓm nçi bËt cÇn miªu t¶ : 
 ë n÷ giíi , tuæi dËy th× b¾t ®Çu tõ 10 à 15 tuæi . Lóc nµy c¬ thÓ ph¸t triÓn nhanh c¶ chiÒu cao vµ c©n nÆng . C¬ quan sinh dôc b¾t ®Çu ph¸t triÓn , cã xuÊt hiÖn kinh nguyÖt , c¬ quan sinh dôc t¹o ra trøng . Cã nhiÒu biÕn ®æi vÒ t×nh c¶m , suy nghÜ vµ kh¶ n¨ng hoµ nhËp víi céng ®ång . 
 ë nam giíi tuæi dËy th× b¾t ®Çu kho¶ng tõ 13à 17 tuæi. Lóc nµy c¬ thÓ ph¸t triÓn nhanh c¶ vÒ chiÒu cao vµ c©n nÆng . C¬ quan sinh dôc b¾t ®Çu ph¸t triÓn , cã hiÖn t­îng xuÊt tinh . Cã nhiÒu biÕn ®æi vÒ t×nh c¶m , suy nghÜ vµ kh¶ n¨ng hoµ nhËp víi céng ®ång .
Ho¹t ®éng 2: C¸ch phßng tr¸nh mét sè bÖnh .
 Tæ chøc trß ch¬i : “ Ai nhanh , ai ®óng ”
§Ó cñng cè mét sè biÖn ph¸p phßng tr¸nh mét sè bÖnh th­êng gÆp tæ chøc ho¹t ®éng nhãm theo h×nh thøc trß ch¬i : Ai nhanh , ai ®óng .
- Ph¸t giÊy khæ to , bót d¹ cho häc sinh.
- Cho nhãm tr­ëng bèc th¨m lùa chän mét trong c¸c bÖnh ®· häc ®Ó vÏ s¬ ®å vÒ c¸ch phßng tr¸nh bÖnh ®ã ..
C¸c c¨n bÖnh ®· häc : Phßng bÖnh sèt rÐt , sèt xuÊt huyÕt , viªm n·o 
,HIV / AIDS .
* B¸o c¸o kÕt qu¶ :
- §¹i diÖn tõng nhãm lªn d¸n s¬ ®å cña nhãm c¸c nhãm kh¸c theo 
m×nh lªn b¶ng vµ tr×nh bµy b»ng lêi trªn s¬ ®å . dâi nhËn xÐt - bæ sung.
 Cô thÓ :
LÇn 1 : B¸o c¸o néi dung phßng bÖnh sèt rÐt .
 Tæng VS, kh¬i th«ng cèng r·nh , dän s¹ch n­íc ®äng, ch«n kÝn r¸c th¶i , phun thuèc trõ muçi .
DiÖt muçi ,diÖt bä gËy
Phßng bÖnh sèt rÐt 
Chèng muçi ®èt , m¾c mµn khi ®i ngñ , mÆc quÇn ¸o dµi vµo buæi tèi
Uèng thuèc phßng bÖnh 
 - C©u hái phô cñng cè : HS nªu - nhËn xÐt 
 Nguyªn nh©n chñ yÕu nµo g©y ra bÖnh sè rÐt ?
LÇn 2: B¸o c¸o néi dung phßng bÖnh sèt xuÊt huyÕt
Gi÷ vÖ sinh nhµ ë ;
-QuÐt dän nhµ cöa s¹ch sÏ
- M¾c quÇn ¸o gän gµng
- GiÆt quÇn ¸o s¹ch sÏ
Gi÷ vÖ sinh MTXQ
-QuÐt dän s¹ch sÏ
-Kh¬i th«ng cèng r·nh
- §Ëy n¾p chum , v¹i bÓ n­íc
Phßng bÖnh sèt xuÊt huyÕt
c©u hái phô cñng cè :
- BiÖn ph¸p phßng bÖnh tèt nhÊt lµ g× ?
- Bé y tÕ ®· cã nh÷ng biÖn ph¸p nµo ®Ó HS nªu – nhËn xÐt 
phßng chèng bÖnh sèt xuÊt huyÕt ?
Gi÷ vÖ sinh nhµ ë
-Chuång gia sóc ë xa n¬i ë
- Dä vÖ sinh s¹ch sÏ 
- Ch«n r¸c th¶i
LÇn 3. B¸o c¸o néi dung phßng bÖnh viªm n·o
Gi÷ vÖ sinh MTXQ
Kh«ng ®Ó ao tï n­íc ®äng
Phßng bÖnh 
Viªm n·o
DiÖt muçi 
 DiÖt bä gËy
-Tiªm chñng 
-M¾c mµn khi ®i ngñ
C©u hái cñng cè :
-BÖnh ®ã l©y truyÒn qua con ®­êng nµo ?
- HS nªu – nhËn xÐt .
LÇn 4: B¸o c¸o néi dung phßng bÖnh HIV / AIDS
Thùc hiÖn nÕp sèng lµnh m¹nh , chung thuû
XÐt nghiÖm m¸u tr­íc khi truyÒn
Phßng tr¸nh HIV / AIDS
Kh«ng dïng chung b¬m tiªm
Kh«ng sö dông ma tuý
Phô n÷ nhiÔm HIVkh«ng nªn sinh con
 + C©u hái cñng cè :
 -§Þa ph­¬ng em ®· cã nh÷ng viÖc lµm g× ®Ó phßng chèng c¨n bÖnh ®ã?
 HS tr¶ lêi – nhËn xÐt .
PhÇn thø ba:
KÕt qu¶ ®¹t ®­îc vµ ®Ò xuÊt rót kinh nghiÖm
A. KÕt qu¶.
 Sau khi vËn dông mét sè ph­¬ng ph¸p tÝch cùc vµo tiÕt d¹y tiÕt “ ¤n tËp con ng­êi vµ søc khoÎ ” tiÕt 1 líp 5 . Cô thÓ lµ th«ng qua mét sè trß ch¬i vµ tæ chøc ho¹t ®éng nhãm . t«i thÊy kÕt qu¶ häc tËp cña c¸c em ®­îc n©ng lªn râ rÖt . häc sinh høng thó häc tËp , s«i næi ph¸t biÓu x©y dùng bµi , thi ®ua tranh luËn ®Ó t×m ra ®¸p ¸n . C¸c em kh«ng cßn nhót nh¸t mµ m¹nh d¹n nãi ra ®­îc nh÷ng suy nghÜ hiÓu biÕt cña m×nh vÒ kiÕn thøc mµ m×nh n¾m ®­îc cña mét bµi häc . Cuèi tiÕt d¹y t«i còng ®­a ra hai c©u hái nhËn thøc nh­ tiÕt d¹y n¨m tr­íc , kÕt qu¶ nhËn thøc nh­ sau :
 SÜ sè §iÓm kh¸ §iÓm TB §iÓm yÕu
 giái
Líp 5C 
 24 10 13 1
TÝnh ra : Kh¸ giái : 41%
 Trung b×nh : 54,9% 
 YÕu : 4,1%
Nh­ vËy : ë tiÕt d¹y trªn t«i ®· ®­a viÖc vËn dông ph­¬ng ph¸p d¹y häc míi th©m nhËp vµo bµi d¹y cô thÓ ®­îc thÓ hiÖn qua viÖc kÕt hîp ph­¬ng ph¸p quan s¸t h×nh thøc th¶o luËn nhãm vµ trß ch¬i häc tËp .
B . KÕt luËn chung.
 - §Õ cã ®­îc thµnh c«ng cña mét bµi d¹y theo h­íng ®· nãi nh­ trªn .
Gi¸o viªn cÇn :
 - Gi¸o viªn lµ ng­êi gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng d¹y 
häc . V× vËy mçi gi¸o viªn ph¶i tù m×nh bæ sung kiÕn thøc vÒ c¸c lÜnh vùc d¹y häc m«n Tù nhiªn vµ X· héi , rÌn cho m×nh kü n¨ng tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp cho häc sinh. 
 - Ph­¬ng ph¸p võa lµ kü thuËt võa lµ nghÖ thuËt ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i cã n¨ng lùc s­ ph¹m nhÊt ®Þnh . V× vËy gi¸o viªn cÇn vËn dông chóng mét c¸ch linh ho¹t , s¸ng t¹o vµo tõng t×nh huèng , tõng bµi d¹y cô thÓ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ giê d¹y .
 - Khi tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp cho c¸c em , cÇn chuÈn bÞ chu ®¸o kÕ ho¹ch d¹y häc , dù kiÕn c¸c b­íc tiÕn hµnh , ®å dïng d¹y häc .
 - Chó ý ph©n bè thêi gian hîp lý cho tõng ho¹t ®éng . NÕu trong viÖc tæ chøc , ho¹t ®éng th«ng qua trß ch¬i häc tËp , gi¸o viªn cÇn ®Çu t­ , më réng tri thøc , 
phong phó , hÊp dÉn s¸t víi néi dung yªu cÇu tõng bµi , cã t¸c dông hç trî , cñng cè cho bµi d¹y nh»m kÝch thÝch høng thó say mª cho c¸c em.
C. §Ò xuÊt
 Qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu , t×m hiÓu vµ trùc tiÕp d¹y m«n khoa häc líp 5 . ®Ó c¸c em n¾m ®­îc kiÕn thøc , hiÓu bµi nhanh vµ nhí l©u , t«i m¹nh d¹n ®­a ra mét sè ®Ò xuÊt sau :
 a , §èi víi nhµ tr­êng : - Th­êng xuyªn tæ chøc c¸c buæi sinh ho¹t chuyªn m«n ®Ó gi¸o viªn chia sÏ kinh nghiÖm , häc hái nhau nh»m n©ng cao tr×nh ®é cho giã viªn .
 - Nhµ tr­êng cÇn mua thªm mét sè tranh ¶nh , ®å dïng thÝ nghiÖm .
 - CÇn t¹o ®iÒu kiÖn gióp häc sinh cã nh÷ng giê häc ngo¹i kho¸ .
 b, §èi víi phßng gi¸o dôc :
 Th­êng xuyªn tæ chøc c¸c buæi giao l­u vÒ chuyªn ®Ò d¹y m«n Tù nhiªn vµ X· héi , ®Ó gi¸o viªn tiÓu häc cã ®iÒu kiÖn häc hái nhau vÒ ph­¬ng ph¸p d¹y m«n Tù nhiªn vµ X· héi . 
A . phÇn më ®Çu
I. Lý do chän ®Ò tµi .
 Nh©n lo¹i ngµy nay ®ang b­íc vµo kû nguyªn ph¸t triÓn cña “V¨n minh trÝ tuÖ ” thùc tiÔn ®ã ®Æt ra cho gi¸o dôc nhiÒu c¬ héi còng nh­ nhiÒu th¸ch thøc . Gi¸o dôc víi t­ c¸ch lµ “ Ch×a kho¸ cuèi cïng më cöa vµo t­¬ng lai ” lµ “ c«ng cô chñ yÕu s¸ng t¹o ra nh÷ng con ng­êi “ th«ng minh , n¨ng ®éng , s¸ng t¹o ’’ .§ã lµ mét vÊn ®Ò lín ®Æt ra víi nhµ tr­êng hiÖn ®¹i .
 Ngµy nay ®ãn nhËn xu thÕ cña nh©n lo¹i , ®Êt n­íc ta ®ang tÝch cùc thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc . Mét vÊn ®Ò mang tÝnh chÊt chiÕn l­îc , ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp Êy lµ nh©n tè con ng­êi . ChÝnh v× vËy trong gi¸o dôc ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó kh¬i dËy ë häc sinh c¸ch nghÜ , c¸ch lµm , s¸ng t¹o , chñ ®éng, tÝch cùc . Thùc tiÔn ®ã ®ßi hái nhµ tr­êng cÇn ph¶i ®æi míi m¹nh mÏ ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc , h­íng vµo viÖc lµm tù chñ ngay trong qu¸ tr×nh häc tËp ë nhµ tr­êng . §©y chÝnh lµ ®Þnh h­íng cña ph­¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn nay .
 §èi víi gi¸o dôc bËc THCS lµ c¬ së ban ®Çu hÕt søc quan träng , ®Æt nÒn mãng cho sù ph¸t triÓn toµn diÖn cña con ng­êi , ®Æt nÒn t¶ng cho gi¸o dôc phæ th«ng vµ c¸c bËc gi¸o dôc tiÕp theo. V× vËy viÖc h×nh thµnh ph­¬ng ph¸p häc tËp ®óng ®¾n , h×nh thµnh nÕp t­ duy s¸ng t¹o cho häc sinh lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô v« cïng quan träng ®èi víi mçi thÇy c« gi¸o khi ®øng trªn bôc gi¶ng.
 M«n vËt lÝ ë tr­êng THCS lµ m«n häc g¾n liÒn víi thùc tÕ cuéc sèng gãp phÇn vµo viÖc thùc hiÖn môc tiªu trong gia ®o¹n míi . M«n häc nµy nh»m cung cÊp cho häc sinh nh÷ng hiÓu biÕt ban ®Çu vÒ c¸c hiÖn t­îng vËt lÝ , c¸c kh¸i niÖm vËt lÝ gÇn gòi víi ®êi sèng hµng ngµy cña häc sinh th«ng qua nh÷ng kiÕn thøc khoa häc c¬ b¶n gióp häc sinh h×nh thµnh ®­îc nh÷ng n¨ng lùc cÇn thiÕt ®Ó c¸c em cã thÓ xö lý kÞp thêi vÒ cuéc sèng hiÖn ®¹i vµ tiÕp tôc häc tËp suèt ®êi .
 §Ó ®¸p øng ®­îc môc tiªu quan träng cña m«n häc nãi chung vµ m«n vËt lÝ nãi riªng ®ßi hái ng­êi gi¸o viªn ph¶i tÝch cùc ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc m«n tù nhiªn vµ x· h«Þ vµo tõng bµi d¹y , tiÕt d¹y , h­íng d¹y häc “ Tù ph¸t hiÖn tri thøc ” , “ H­íng tËp trung vµo häc sinh ” hay “ TÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng cña ng­êi häc ” . C¸ch d¹y nµy nh»m ph¸t huy tÝnh tÝch cùc , chñ ®éng , s¸ng t¹o cña häc sinh , lµm cho bµi d¹y diÔn ra nhÑ nhµng - tù nhiªn - hiÖu qu¶ , cã t¸c dông kh¬i dËy ë häc sinh niÒm høng thó say mª häc m«n häc. Thùc tiÔn d¹y häc, ®Æc ®iÓm vµ vÞ trÝ cña m«n vËt lÝ nãi riªng ë nhµ tr­êng THCS nãi chung cho thÊy : ViÖc ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc ®ang diÔn ra mét c¸ch s«i ®éng trªn mäi b×nh diÖn lý luËn còng nh­ thùc tiÔn . Song t«i thiÕt nghÜ dï b¶n th©n cã cè g¾ng tíi ®©u mµ häc sinh kh«ng cã høng thó víi m«n häc th× mäi cè g¾ng cña gi¸o viªn ®Òu v« Ých. 
 Víi lý do trªn, trong khu«n khæ bµi viÕt nµy, t«i xin trao ®æi mét vµi kinh nghiÖm vÒ viÖc h­íng dÉn häc sinh ph©n lo¹i, ®Ò ra ph­¬ng ph¸p gi¶i bµi tËp phÇn
“ bµi tËp ®Þnh luËt «m cho m¹ch cã c¸c ®iÖn trë m¾c nèi tiÕp, m¾c song song ” . 
Qua viÖc h­íng dÉn häc sinh ph©n lo¹i vµ ®Ò ra ph­¬ng ph¸p gi¶i c¸c bµi tËp , gióp häc sinh gi¶m bít khã kh¨n trong qu¸ tr×nh gi¶i bµi tËp, kh¾c phôc t©m lÝ ng¹i khã, dÉn ®Õn ch¸n häc . DÇn t¹o t©m lÝ høng thó ®èi víi m«n häc, qua ®ã thóc ®Èy qu¸ tr×nh häc tËp, dÉn ®Õn h×nh thµnh ph­¬ng ph¸p tù häc cho häc sinh. Qua ®ã gióp cho qu¸ tr×nh häc cña häc sinh ®¹t kÕt qu¶ cao h¬n. 
PhÇn thø hai
Néi dung nghiªn cøu
I . Thùc tr¹ng .
 1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ c¬ së lý luËn .
 §Ó ®¹t ®­îc yªu cÇu cung cÊp cho häc sinh THCS vèn kiÕn thøc vÒ c¸c sù vËt hiÖn t­îng vµ mèi quan hÖ gi÷a chóng trong tù nhiªn trong ®êi sèng vµ s¶n xuÊt , ( mét sè ®å dïng m¸y mãc , øng dông khoa häc kü thuËt ) c¸c sù kiÖn hiÖn t­îng , mèi quan hÖ gi÷a chóng trong x· héi hiÖn t¹i ( gia ®×nh , nhµ tr­êng , quª h­¬ng ) th× cÇn ph¶i d¹y tèt m«n vËt lÝ .
 M«n vËt lÝ nh»m gióp häc sinh cã ®­îc c¬ héi tiÕp cËn víi m«i tr­êng tù nhiªn , x· héi b»ng nh÷ng ph­¬ng ph¸p khoa häc phï hîp víi tr×nh ®é cña c¸c em vµ thùc tÕ n¬i c¸c em sèng . Cã nh÷ng hiÓu biÕt c¬ b¶n ban ®Çu. Tõ ®ã gi¸o dôc häc sinh thÓ hiÖn t×nh yªu thiªn nhiªn ®Êt n­íc ( BiÕt tiÕt kiÖm tµi nguyªn thiªn nhiªn , gi÷ g×n vÖ sinh m«i tr­êng vµ b¶o vÖ hÖ sinh th¸i ) h×nh thµnh th¸i ®é ®óng ®¾n, thãi quen ham hiÓu biÕt vÒ khoa häc ( s­u tÇm t­ liÖu , vËt mÉu , phôc vô cho bµi häc ) ham thÝch c¸c ho¹t ®éng quan s¸t thÝ nghiÖm , thùc hµnh cho nªn d¹y m«n vËt lÝ cã hiÖu qu¶ lµ vÊn ®Ò rÊt khã . §ßi hái ng­êi gi¸o viªn ph¶i cã s½n vèn kiÕn thøc vÒ thÕ giíi xung quang vµ c¸c ph­¬ng ph¸p tæ chøc d¹y häc ®Ó häc sinh cã høng thó . NhÊt lµ h×nh thøc tæ chøc d¹y häc ®èi víi häc sinh THCS cho phï hîp ( ë løa tuæi THCS , viÖc häc th«ng qua ho¹t ®éng vui ch¬i sÏ ph¸t triÓn c¸c em ë kh¶ n¨ng nghi nhí , ãc s¸ng t¹o , trÝ t­ëng t­îng , sù kiªn tr× nhanh nhÑn )
 1. 2 .Thùc tr¹ng .
 a. §èi víi gi¸o viªn :
 HiÖn nay viÖc ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc nh»m môc ®Ých tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng cña häc sinh ®· th©m nhËp vµo hÇu hÕt c¸c tr­êng THCS . §¹i ®a sè gi¸o viªn ®Òu cã ý thøc n¾m b¾t , tiÕp cËn ph­¬ng ph¸p d¹y häc míi vµ ®· gÆt h¸i mét sè kÕt qu¶ ®¸ng ghi nhËn . 
 M«n vËt lÝ lµ mét m«n tÝnh khoa häc , tÝch hîp nhiÒu kiÕn thøc thuéc nhiÒu lÜnh vùc khoa häc, ®ßi hái ng­êi gi¸o viªn ph¶i n¾m b¾t ®­îc toµn bé kiÕn thøc, kÜ n¨ng lµm thÝ nghiÖm vµ h­íng dÉn häc sinh lµm thÝ nghiÖm, ph©n tÝch xö lÝ c¸c kÕt qu¶ thÝ nghiÖm, h­íng dÉn häc sinh h×nh thµnh ph­¬ng ph¸p häc tËp. Trong khi ®ã mét l­îng kh«ng nhá gi¸o viªn ra tr­êng l©u n¨m ch­a ®­îc ®µo t¹o c¨n b¶n vÒ chÝnh kho¸ cßn mét sè gi¸o viªn trÎ ®­îc tiÕp cËn víi nÒn gi¸o dôc hiÖn ®¹i song vèn kinh nghiÖm l¹i Ýt ái nªn viÖc gi¶ng d¹y gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n .
 Víi l­îng kiÕn thøc vÒ con ng­êi vµ x· héi khæng lå nh­ vËy mµ mét sè gi¸o viªn ch­a cã ý thøc häc hái , t×m tßi vµ n©ng cao , më réng , tri thøc cña m×nh , ®Ó lµm phong phó vèn sèng cho häc sinh , ch­a cã ý thøc nghiªn cøu tµi liÖu , s¸ch tham kh¶o , lµm cho vèn kiÕn thøc khoa häc cña b¶n th©n kh«ng nh÷ng ®­îc më réng mµ ngµy cµng bÞ mai mét .
 Mét sè gi¸o viªn ®· rÊt tÝch cùc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp cho häc sinh song ch­a n¾m v÷ng lý luËn , kü n¨ng nªn viÖc vËn dông ch­a hîp lý , dÉn ®Õn giê d¹y hiÖu qu¶ ch­a cao.
 V× vËy trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y b¶n th©n lu«n cè g¾n x©y dùng ph­¬ng ph¸p d¹y häc phï hîp víi ®èi t­îng häc sinh cñng nh­ h×nh thµnh cho häc sinh ph­¬ng ph¸p tù häc mét c¸h tù nhiªn . 
 b . §èi víi häc sinh . 
 §Æc ®iÓm t©m sinh lý , nhËn thøc cña løa tuæi häc sinh THCS rÊt thÝch t×m tßi , häc hái , ho¹t ®éng nh­ng v× ng­êi gi¸o viªn ch­a biÕt kh¬i dËy cho c¸c em høng thó , lßng ham thÝch say mª m«n häc nªn häc sinh ch­a thùc sù yªu thÝch m«n khoa häc ( C¸c em cho r»ng m«n nµy ph¶i häc nhiÒu ).
 T­ duy cña häc sinh THCS míi h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn , c¸c kü n¨ng ph©n tÝch, hÖ thèng, tæng hîp, kh¸i qu¸t ch­a cao . Trong khi ®ã tiÕt bµi tËp pÇn ®Þnh luËt «m cho ®o¹n m¹ch cã c¸c ®iÖn trë võa m¾c nèi tiÕp võa m¾c song song th­êng ®ßi hái c¸c em ph¶i ®¹t ®­îc kü n¨ng ®ã .
 c . §èi víi ®å dïng d¹y häc :
 M«n vËt lÝ ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu ®å dïng d¹y häc ®Ó hç trî cho qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y . Trong khi hÇu hÕt ®å dïng d¹y häc ë THCS t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ ®Ó phôc vô cho tiÕt häc trong suèt ch­¬ng tr×nh nh­ng ch­a ®¸p øng vÒ sè l­îng còng nh­ chÊt l­îng .
 HiÖn nay ®Êt n­íc ta ®ang trong giai ®o¹n ph¸t triÓn kÐo theo sù thay ®æi bé mÆt kinh tÕ , x· héi , nhiÒu thiÕt bÞ , ph­¬ng tiÖn , ®å dïng d¹y häc kh«ng cßn phï hîp víi tinh thÇn thùc tÕ nªn viÖc sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn , thiÕt bÞ ®ã vµo c¸c tiÕt häc ®«i khi kh«ng cã t¸c dông hç trî cho bµi d¹y .
 Thùc tr¹ng d¹y häc phÇn “ §o¹n m¹ch m¾c nèi tiÕp, m¾c song song” 
 Qua dù giê, th¨m líp vµ thùc tÕ ®· lªn líp ban th©n t«i nhËn thÊy c¸c bµi to¸n vÒ ®o¹n m¹ch song song th­êng lµm cho häc sinh lóng tóng vµ nhÊt lµ hay nhÇm lÉn vÒ c­êng ®é dßng ®iÖn . XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm nªu trªn trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y t«i lu«n tranh thñ mäi kho¶ng thêi gian cã thÓ ®Ó h­íng dÉn häc sinh ph©n lo¹i vµ ®Ò ra ph­¬ng ph¸p gi¶i c¸c lo¹i bµi tËp . Qua ®ã gióp häc sinh gi¶i c¸c bµi tËp ®¬