Giáo án Tin học 6 - Chương 1: Làm quen với Tin học và máy tính - Bài 4: Máy tính và phần mềm máy tính - Trần Trung Hiếu

§4. MÁY TÍNH VÀ PHẦN MỀM MÁY TÍNH
Ngày soạn: . /.8/2014
Tiết theo PPCT: 6-7
Tuần: 3-4
1. Mục tiêu:
1.1/ Kiến thức:
- Biết sơ lược cấu trúc chung của máy tính điện tử và một vài thành phần quan trọng nhất của máy tính cá nhân.
- Biết khái niệm phần mềm máy tính và vai trò của phần mềm máy tính.
- Biết được máy tính hoạt động theo chương trình
1.2/ Kĩ năng: Rèn luyện ý thức mong muốn hiểu biết về máy tính và tác phong làm việc khoa học, chuẩn xác.
1.3/ Thái độ: Thái độ học tập nghiêm túc, yêu thích môn học.
2. Chuẩn bị:
2.1/ Chuẩn bị của GV: Một số tranh ảnh, hoặc BGĐT (nếu có ĐK).
2.2/ Chuẩn bị của HS: Nghiên cứu SGK, vở ghi.
3. Tổ chức các hoạt động học tập:
3.1/ Ổn định lớp:
3.2/ Kiểm tra bài cũ:
- HS1: Những khả năng to lớn nào cho thấy máy tính trở thành một công cụ xử lý thông tin hữu hiệu? 
- HS2: Máy tính điện tử có thể dùng vào những việc gì? Đâu là những hạn chế lớn nhất của máy tính hiện nay ? 
- HS1 : Trả lời theo SGK.
- HS2 : Trả lời theo SGK.
3.3/ Tiến trình bài học:	
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Hoạt động 1: Mô hình quá trình ba bước .
a/ Phương pháp : .................................
b/ Các bước của hoạt động :
- Cho một số VD như SGK và cho thêm một VD thực tế bên ngoài từ đó dẫn đến mô hình ba bước: nhập, xử lý, xuất.
- Yêu cầu HS cho VD thực tế có liên quan về mô hình 3 bước và chỉ rõ từng bước. 
- Rõ ràng, bất kì quá trình xử lý thông tin nào cũng là 1 quá trình 3 bước như trên. Do dó dể có thế giúp con người trong quá trình xử lý thông tin, máy tính cần phải có thành phần thực hiện các chức năng tương ứng: thu nhận, xử lí và xuất thông tin đã xử lí.
1. Mô hình quá trình ba bước :
Nhập
(INPUT)
Xuất
(OUTPUT)
Xử lí
Hoạt động 3 : Cấu trúc chung của máy tính điện tử . 
a/ Phương pháp : .................................
b/ Các bước của hoạt động :
- Ngày nay, máy tính đã có mặt ở khắp mọi nơi với nhiều chủng loại đa dạng như máy tính để bàn, máy tính xách tay, máy tính cầm tay (siêu máy tính), chúng có hình dạng và kích thước khác nhau. Tuy nhiên, tất cả các máy tính đều được xây dựng trên cơ sở 1 cấu trúc cơ bản chung. 
- Cấu trúc của 1 máy tính gồm có: bộ xử lí trung tâm (CPU), thiết bị vào, thiết bị ra. Ngoài để lưu trữ thông tin trong quá trình xử lí, máy tính còn có thêm bộ nhớ.
- Các chức năng trên hoạt động dưới sự hướng dẫn của các chương trình máy tính do con người lập ra. 
 - Chương trình là gì?
- GV giới thiệu chương trình .
- GV giới thiệu bộ xử lí trung tâm (CPU), thiết bị vào, thiết bị ra, bộ nhớ và có hình ảnh hoặc mô hình thật minh hoạ.
 + Bộ xử lí trung tâm (CPU) là thành phần quan trọng nhất của máy tính đó là thiết bị chính dùng để thực hiện chương trình.
 + Bộ nhớ: là nơi lưu các chương trình và dữ liệu có 2 loại bộ nhớ là: bộ nhớ trong và bộ nhớ ngoài.
* Bộ nhớ trong dược dùng để lưu chương trình và dữ liệu trong quá trình máy tính làm việc. Thành phần chính của bộ nhớ trong là RAM. Khi tắt máy toàn bộ các thông tin trong RAM bị mất. Còn bộ nhớ ngoài dùng để lưu trữ lâu dài chương trình và dữ liệu. Đó là các loại đĩa, bộ nhớ flash (USB)Thông tin trên bộ nhớ ngoài không bị mất đi khi ngắt điện.
- Đơn vị chính dùng để đo dung lượng là byte (đọc là bai). Người ta còn dùng các bội số của byte để đo dung lượng nhớ.
- GV giới thiệu tên gọi, kí hiệu của một sộ đơn vị đo dung lượng.
 + Thiết bị vào/ ra: (input/ output).
Thiết bị vào/ ra còn có tên gọi là thiết bị ngoại vi giúp máy tính trao đổi thông tin với bên ngoài, đảm bảo việc giao tiếp với người sử dụng. 
 * Thiết bị vào (thiết bị nhập dữ liệu) gồm có: bàn phím, chuột, máy quét
 * Thiết bị ra (thiết bị xuất dữ liệu) gồm có: màn hình, máy in 
- HS lắng nghe.
2/ Cấu trúc chung của máy tính điện tử:
- Cấu trúc của 1 máy tính gồm có: bộ xử lí trung tâm (CPU), thiết bị vào, thiết bị ra, bộ nhớ.
- Chương trình là tập hợp các câu lệnh, mỗi câu lệnh hướng dẫn 1 thao tác cụ thể cần thực hiện.
- Bộ xử lí trung tâm (CPU) là thành phần quan trọng nhất của máy tính, đó là thiết bị chính dùng để thực hiện chương trình.
- Bộ nhớ: là nơi lưu các chương trình và dữ liệu có 2 loại bộ nhớ là: bộ nhớ trong và bộ nhớ ngoài.
Bộ nhớ trong
Bộ nhớ ngoài
- Dùng để lưu chương trình và dữ liệu trong quá trình máy tính làm việc.
- Là RAM.
-Khi tắt máy toàn bộ các thông tin trong RAM bị mất.
- Dùng để lưu trữ lâu dài chương trình và dữ liệu.
- Là các loại đĩa, bộ nhớ flash (USB)
-Thông tin trên bộ nhớ ngoài không bị mất đi khi ngắt điện.
Tên gọi
KH
So sánh với các đv đo 
Kilôbai
KB
1KB=1024byte
Megabai
MB
1MB=1024KB
Gigabai
GB
1GB=1024MB
- Thiết bị vào (input) gồm có: bàn phím, chuột, máy quét
 - Thiết bị ra (output) gồm có: màn hình, máy in 
4. Tổng kết và hướng dẫn học tập:
4.1/ Củng cố: 
- Hãy nêu mô hình quá trình ba bước. Cho VD.
- Cấu trúc chung của máy tính điện tử gồm những khối chức năng nào? Nêu 1 số bộ phận của từng chức năng 
- Bài tập: Đổi các đơn vị sau: 2 KB = ? byte, 128MB = ? KB
- HS trả lời.
- HS trả lời.
2 KB = 2048 byte
128MB = 131072 KB
4.2/ Hướng dẫn về nhà:
- Về nhà xem lại các nội dung bài học, bổ sung thêm các ví dụ cho các bài tập, xem trước bài thực hành và các thiết bị phần cứng máy tính (nếu có). Làm các bài tập ở SBT.
- Đọc bài đọc thêm 3.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tiết 2:
3. Tổ chức các hoạt động học tập:
3.1/ Ổn định lớp:
3.2/ Kiểm tra bài cũ:
- HS1: 
a/ Cấu trúc chung của máy tính điện tử theo Von Neumann gồm những bộ phân nào ? 
 b/ Tại sao CPU có thể coi như bộ não của máy tính ? 
- HS2 : 
a/ Trình bày tóm tắt chức năng và phân loại bộ nhớ máy tính ? 
 b/ Kể tên 1 vài thiết bị vào/ ra mà em biết. 
- GV nhận xét, cho điểm.
- HS1 : Trả lời như SGK.
- HS 2 : Trả lời như SGK.
3.3/ Tiến trình bài học:	
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Hoạt động 1 : Máy tính là một công cụ xử lý thông tin.
a/ Phương pháp : .................................
b/ Các bước của hoạt động :
- Nhờ có các khối chức năng chính nêu trên, máy tính đã trở thành 1 công cụ xử lí thông tin hữu hiệu. GV thiệu mô hình hoạt động ba bước của máy tính lên bảng để HS theo dõi.
- Quá trình xử lí thông tin trong máy tính được tiến hành một cách tự động theo sự chỉ dẫn của các chương trình.
HS theo dõi và quan sát
3/ Máy tính là một công cụ xử lý thông tin :
 Máy tính là 1 công cụ xử lí thông tin. Quá trình xử lí thông tin trong máy tính được tiến hành một cách tự động theo sự chỉ dẫn của các chương trình.
Hoạt động 2: Phần mềm và phân loại phần mềm
a/ Phương pháp : .................................
b/ Các bước của hoạt động :
- Máy tính có thể sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau như: học tập, giải trí, công việc văn phòng, tính toán, công tác quản lí, liên lạc chính là nhờ các phân mềm. Con người càng phát triển thêm nhiều phần mềm mới, máy tính càng tăng cường sức mạnh và được sử dụng rộng rãi hơn. Vậy phần mềm là gì ? Nó khác phần cứng như thế nào?
- GV cho HS thảo luận nhóm câu hỏi trên và đưa ra câu trả lời
- Nếu không có phần mềm máy tính có hoạt động không ? Màn hình sẽ như thế nào ? 
- Phần mềm máy tính được chia thành 2 loại chính: phần mềm hệ thống và phần mềm ứng dụng. Phần mềm hệ thống là các chương trình tổ chức việc quản lí, điều phối các bộ phận chức năng của máy tính và quan trọng nhất là các hệ điều hành như: DOS, WINDOWS XP...Phần mềm ứng dụng là chương trình đáp ứng những yêu cầu ứng dụng cụ thể. VD: phần mềm soạn thảo, phần mềm đồ hoạ
- HS thảo luận nhóm và trả lời :
Phần cứng của máy tính là những thiết bị vật lí kèm theo như: màn hình, chuột, bàn phím, các loại đĩaCòn phần mềm là các chương trình
- HS trả lời .
- HS nghe và ghi nhớ.
4/ Phần mềm và phân loại phần mềm
- Các chương trình của máy tính gọi là phần mềm. 
- Phần mềm máy tính được chia thành 2 loại chính: phần mềm hệ thống và phần mềm ứng dụng.
4. Tổng kết và hướng dẫn học tập:
4.1/ Củng cố: 
- Tại sao CPU có thể được coi như bộ não của máy tính ?
- Hãy trình bày tóm tắc chức năng và phân loại bộ nhớ máy tính.
- Cho biết đơn vị chính dùng để đo dung lượng nhớ của máy tính.
- Hãy kể tên một vài thiết bị vào/ ra của máy tính mà em biết.
- Em hiểu thế nào là phần mềm hệ thống và phần mềm ứng dụng. Hãy kể tên một và phần mềm mà em biết.
- CPU có thể được coi như bộ não của máy tính , vì nó thực hiện các chức năng tính toán, điều khiển, điều phối mọi hoat động của máy tính
- Bộ nhớ của máy tính là nơi lưu chương trình và dữ liệu, bộ nhớ gồm:
+ Bộ nhớ trong của máy tính được dùng để lưu chương trình và dữ liệu trong quá trình máy đang làm việc.
+ Bộ nhớ ngoài: Dùng để lưu chương trình và dữ liệu lâu dài.
- Đơn vị chính để đo dung lượng nhớ là Byte (B), ngoài ra còn dùng KB, MB, GB.
+ Thiết bị vào: Bàn phím, chuột, máy quét, Scan, 
+ Thiết bị ra: Màn hình, máy in, loa, máy chiếu.
- Phần mềm hệ thống là các chương trình tổ chức việc quản lí, điều phối các bộ phận chức năng của máy tính và quan trọng nhất là các hệ điều hành như: DOS, WINDOWS XP...Phần mềm ứng dụng là chương trình đáp ứng những yêu cầu ứng dụng cụ thể.
4.2/ Hướng dẫn về nhà:
- Về nhà học thuộc các nội dung bài học và trả lời các câu hỏi sau bài học, xem trước bài thực hành và các thiết bị phần cứng máy tính (nếu có).
- Đọc bài đọc thêm 3.